το νεοφιλελεύθερο σχέδιο για το περιβάλλον
Σε πολλά μέρη του «Πρώτου», του «Δεύτερου» και του «Τρίτου» κόσμου εφαρμόζονται νεοφιλελεύθερης έμπνευσης περιβαλλοντικές πολιτικές
Το νεοφιλελεύθερο σχέδιο αφορά υποχρεωτικά και τον βιοφυσικό κόσμο εκεί έξω, στο βαθμό που η ανάπτυξη που απαγγέλλεται περιλαμβάνει και τη διαχείριση φυσικών πηγών
Ο νεοφιλελευθερισμός είναι ολοκληρωμένη μέθοδος διακυβέρνησης και όχι απλώς μια οικονομική φιλοσοφία και πρακτική, καθόσον οι αγοραίες λογικές ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντλούν και ανταλλάσσουν αγαθά και υπηρεσίες
Τα βασικά στοιχεία που συγκροτούν το μοντέλο της νεοφιλελεύθερης περιβαλλοντικής πολιτικής και διαχείρισης είναι τα ακόλουθα:
- Ιδιωτικοποίηση που σημαίνει ανάθεση δικαιωμάτων ιδιωτικής ιδιοκτησίας σε κοινωνικά ή περιβαλλοντικά αγαθά που πριν είτε ανήκαν στο κράτος ή τις τοπικές κοινότητες ή ήταν ελεύθερα
- Αγοραία τιμολόγηση των παραπάνω αγαθών που σημαίνει ότι στο βαθμό που τα, ελεύθερα κυρίως, αγαθά καταλαμβάνουν μεγάλες γεωγραφικές κλίμακες, η νεοφιλελεύθερη διαχείριση απαιτεί γεωγραφικά πλήρως ελεύθερες συναλλαγές
- Απορρύθμιση που σημαίνει α) ελαχιστοποίηση των κρατικών ρυθμίσεων κατά τη διαχείριση των περιβαλλοντικών αγαθών και β) την παραχώρηση δικαιωμάτων περιβαλλοντικού ελέγχου σε εν πολλοίς αυτοδιαχειριζόμενες δομές όπως το ΕΚΒΥ κ.ά.
- Ρύθμιση που σημαίνει δημιουργία κρατικών δομών, όπως οι φορείς διαχείρισης προστατευομένων περιοχών, με σκοπό τη διευκόλυνση της ιδιωτικοποίησης και της εμπορίας πεδίων του κοινωνικού και περιβαλλοντικού βίου
- Αξιολόγηση που σημαίνει εισαγωγή ιδιωτικο-οικονομικών κριτηρίων αποδοτικότητας και ανταγωνιστικότητας σε δημόσιες δομές όπως οι προαναφερθέντες φορείς διαχείρισης προστατευομένων περιοχών
- Δημιουργία παράλληλων δομών που σημαίνει κρατική ενίσχυση μηχανισμών της κοινωνίας των πολιτών (π.χ. ανεξάρτητες αρχές περιβαλλοντικής προστασίας, των Πρεσπών λόγου χάριν, φιλοπεριβαλλοντικών ΜΚΟ κ.ά.) ώστε να ρυθμίζουν περιβαλλοντικές πρακτικές, να παρέχουν υπηρεσίες ή και αντισταθμιστικά οφέλη, δηλαδή δράσεις οι οποίες ανήκαν ή θα μπορούσαν να ανήκουν στο κράτος
Εν κατακλείδι, ο νεοφιλελευθερισμός έχει ταυτόχρονα διάσταση κοινωνική, περιβαλλοντική και παγκόσμια
Η κοινωνική του διάσταση αφορά στη διαπραγμάτευση ανάμεσα σε πρακτικές που επικαλύπτονται, ανάμεσα δηλαδή στις δικαιοδοσίες της αγοράς, του κράτους και της κοινωνίας των πολιτών, υπό την επικυριαρχία πάντα ιδιωτικο-οικονομικών λογικών
Η περιβαλλοντική διάσταση αφορά την ιδιωτικοποίηση και την εμπορία όλο και περισσότερων πτυχών του φυσικού περιβάλλοντος όπου το κράτος και οι δομές της κοινωνίας των πολιτών διευκολύνουν τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης, ενώ ο ρυθμιστικός τους ρόλος περιορίζεται στη διαχείριση των χειρότερων μονάχα από τις συνέπειες των ιδιωτικών πρακτικών
Η παγκοσμοποιημένη διάσταση αναφέρεται στην παραδοχή ότι το «αόρατο χέρι» είναι τόσο απλωμένο όσο ολόκληρος ο πλανήτης
Στην πάνω φωτογραφία απεικονίζεται John Belamy Foster
και στην κάτω ο Brett Clark