Όπως πολύ άλλοι αναζήτησα βιβλιογραφική πληροφορία σχετικά με την οικολογία των κορωναϊών. Βρήκα λιγοστά πράγματα που συνοψίζονται στα εξής:
Μονοπάτια μετάδοσης κορωναϊού. Στο κέντρο νυχτερίδες: ο φυσικός ξενιστής του ιού. Συνεχής και διακεκομμένη γραμμή, βασικά και δευτερεύοντα μονοπάτια αντίστοιχα
Αν και έχουν αναγνωριστεί πολλά μέλη της οικογένειας των κορωναϊών (Coronaviridae)
η οικολογία τους παραμένει ελάχιστα μελετημένη
Παλαιότερη μελέτη κινέζων από το 2007 έδειξε ότι σε σχέση με άλλα ζωικά είδη οι νυχτερίδες φιλοξενούν παλαιόθεν μεγαλύτερη ποικιλία κορωναϊών
Ανάλυση δυναμικής πληθυσμών έδειξε ότι διάφοροι κορωναϊοί είναι ενδημικοί σε πολλά είδη νυχτερίδων τα οποία είναι και οι φυσικοί ξενιστές
Όλες οι γνωστές σήμερα σειρές κορωναϊού ακόμα και των μορφών που εντοπίζονται σε άλλα ζωικά είδη προέρχονται από ιούς των νυχτερίδων
Συχνά οι κορωναϊοί αφήνουν τις νυχτερίδες και εγκαθίστανται περιστασιακά και σε άλλους ζωικούς οργανισμούς
Το σημαντικότερο που υποστηρίζει η μελέτη αυτή είναι ότι τουλάχιστον ο ιός που ευθύνεται για το αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) προέρχεται είτε απευθείας από σφάγια, είτε από ζωντανά ζώα που πωλούνται στις αγορές νωπών προϊόντων, ιδίως κρεάτων και ψαριών, (wet markets) της νότιας Κίνας.
Νεότερη μελέτη του 2017 επιβεβαιώνει ότι οι νυχτερίδες είναι πράγματι σημαντική δεξαμενή κορωναϊών και ακόμη ότι διάφοροι κορωναϊοί ενέχονται σε με πολύ μεγάλο ποσοστό στην πρόκληση ζωονοσογόνων ασθενειών (μεταδίδονται μέσω ζώων, όπως τα πουλερικά, τα γουρούνια κ.ά), ειδικότερα στις χώρες του τρίτου κόσμου
Αυτά ήταν όλα κι’ όλα
Στη συνέχεια των διαβασμάτων μου έπεσα σε ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε πριν ενάμιση μήνα στο γνωστό στους παροικούντες αμερικάνικο περιοδικό Common Dreams. Με εντυπωσίασε ο τίτλος του που διατείνεται ότι εφαρμόζει τις τέσσερις γνωστές ατάκες/αρχές που διατύπωσε ο Barry Commoner εκ των θεμελιωτών της πολιτικής οικολογίας
Η βασική παραδοχή του Commoner είναι ότι κάθε κοινωνία που παραβιάζει τους βασικούς νόμους της οικολογίας και της φύσης είναι αυτοκαταστροφική και ακόμη ότι ο καπιταλισμός είναι από τη φύση του αντι-οικολογικός
Σημειώνω για τους μη παροικούντες ότι οι τέσσερις αρχές του Commoner που δημοσιεύτηκαν το 1971 στο The Closing Circle έχουν ως εξής:
- Η φύση γνωρίζει καλύτερα
- Δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα σε αυτόν τον κόσμο
- Όλα κινούνται και πάνε κάπου ή κάθε πράξη έχει και τις συνέπειές της
- Όλα συνδέονται με όλα τα άλλα
Ο συγγραφέας του άρθρο στο Common Dreams ξεκινάει με τις αγορές νωπών προϊόντων της Κίνας και εστιάζει στα ζωντανά ζώα, ανάμεσά τους κουνέλια, βατράχια, φίδια, χελώνες, περιστέρια, αλεπούδες, πουλερικά, σκυλιά
Μετά διεκτραγωδεί τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης αυτών των ζώων με τις εκκρίσεις να δημιουργούν εστίες μόλυνσης, καθώς και την επιτόπου σφαγή κάποιων από αυτά
Στη συνέχεια ο συγγραφέας επιχειρεί να προσαρμόσει την παραπάνω εικόνα στις τέσσερεις αρχές του Commoner. Διασκευάζω τα λόγια του:
Αν η Φύση ξέρει καλύτερα, τότε τα άγρια ζώα θα πρέπει να ζουν στο άγριο περιβάλλον, δεν αποτελούν αντικείμενο μαζικής κατανάλωσης ούτε φυλακίζονται σε κλουβιά ή δεξαμενές σε συνθήκες συνωστισμού
Αν δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα, τότε τις συνέπειες από το μη συμβατό με τις φυσικές διαδικασίες αγοραίο διατροφικό σύστημα θα τις βρείτε μπροστά σας, στην ποιότητα ζωής και την υγεία σας
Αν όλα κινούνται και πάνε κάπου ή κάθε πράξη έχει και συνέπειες, τότε οι ιοί και τα βακτήρια τα οποία εκκρίνουν ζώα υπό τρομερές συνθήκες αιχμαλωσίας καθώς και το αίμα από τις θανατώσεις δίπλα σε ανθρώπους που εργάζονται και ψωνίζουν, καταλήγουν σε αυτούς και τους μολύνουν
Γιατί σε τελευταία ανάλυση όλα συνδέονται με όλα τα άλλα
Εντυπωσιάστηκα πραγματικά για το πώς ο συγγραφέας λαμβάνει ελάχιστα έως ανύπαρκτα εμπειρικά τεκμήρια και επιχειρεί να τα χωρέσει σε ένα αφηρημένο σύστημα βασικών αρχών ώστε να κατασκευάσει ένα αληθοφανές αφήγημα
Απ’ ευθείας, χωρίς διαμεσολαβήσεις, χωρίς κανάλια μετάβασης
Ως εδώ όλα καλά θα πεις, ένα παιχνίδι του νου. Το ζήτημα ωστόσο αρχίζει από τη στιγμή που το αφήγημα φιλοδοξεί να ιχνογραφήσει το πρόπλασμα ενός άλλου, αξιοβίωτου κόσμου
Στην πράξη ο συγγραφέας έχει αφήσει στην απέξω βασικά στοιχεία της σύγχρονης ζωής, από το συγκεκριμένο επίπεδο της επιστημονικής γνώσης, της τεχνογνωσίας και της τέχνης, έως τα συστήματα κυκλοφορίας, ανταλλαγής και διακυβέρνησης, τις κοινωνικές διαιρέσεις και τις ανάγκες, τον λόγο, την επικοινωνία, τα πλαίσια και ότι άλλο οργανώνει τον πολυσχιδή κόσμο που ζούμε
Επί της ουσίας η διαπραγμάτευσή του ζητήματος γίνεται με όρους γενικούς και αφηρημένους, όπου λείπουν εντελώς οι μηχανισμοί και οι αιτίες, ενώ τη θέση της τεκμηρίωσης αναλαμβάνει η παράθεση συμπτωμάτων
Όμως, οι γενικότητες, οι αναγωγές και οι απλοποιήσεις όταν μιλάμε για τα δημόσια, τον κορωναϊό, τους πρόσφυγες, την οικονομία, την ασφάλεια, την αριστεία κ.λπ. είναι από μόνο του ένα σύμπτωμα που στις μέρες μας έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας
Ενισχύει τον πανικό αλλά αδυνατίζει την αξία βασικών αρχών (στο παράδειγμα του άρθρου στο Common Dreams σχετικών με το περιβάλλον) και κάνει το αφήγημα ελάχιστα πειστικό, αν όχι γραφικό, ακόμα και ως ουτοπία. Δυστυχώς