Είναι το Πλήθος το Νέο Ριζοσπαστικό Υποκείμενο ;

Δουλειά στο σπίτι

Απόσπασμα από κείμενο του Κ. Δουζίνα

O μεταφορντικός καπιταλισμός έχει υπονομεύσει την εργατική τάξη, μετατρέποντας το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού σε μισθωτούς εργαζομένους,

Πολλαπλασιάζει τους ταξικούς διαχωρισμούς και εισάγει στην πολιτική μη ταξικές ταυτότητες και συλλογικότητες

Η παγκοσμιοποίηση και οι νέες τεχνολογίες έχουν αλλάξει ριζικά την παραγωγική διαδικασία και δίνουν νέα μορφή στην εργασία και τις τάξεις

Εδώ βοηθάει η θεωρία του πλήθους των Ιταλών «εργατικιστών», που έγινε γνωστή στην Ελλάδα από το έργο των Hardt και Negri. Το πλήθος είναι το σύνολο των ανθρώπων που αναπαράγουν τους εαυτούς τους και τον καπιταλισμό μέσω της άυλης εργασίας, της οριζόντιας δικτύωσης και της συνεργασίας

Οι καινοτομίες και οι εφευρέσεις στην επικοινωνία και την τεχνολογία της πληροφορίας απαιτούν δικτύωση, ανοιχτή πρόσβαση στην πληροφορία, το διαμοίρασμα γνώσεων και πόρων. Ποια είναι τα πολιτικά και κοινωνικά αποτελέσματα της νέας παραγωγικής διαδικασίας;

Το κοινωνικό πεδίο είναι κατακερματισμένο, διαπερνάται από τις διαφορές, τις εντάσεις και τις συγκρούσεις ανάμεσα σε τάξεις, επαγγέλματα, συμφέροντα και ιδεολογίες, ανάμεσα σε δημόσιους υπαλλήλους, υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα και αυτοαπασχολούμενους, ανάμεσα στους εργαζομένους και τους ανέργους, ανάμεσα στα υψηλά και τα χαμηλά εισοδήματα, ανάμεσα σε πολίτες και μετανάστες.

Από την άλλη, ο εργαζόμενος της κεϊνσιανής εποχής λειτουργούσε ομοιόμορφα στη δουλειά, στο σπίτι, στο μπαρ, στο συνδικάτο, στα γήπεδα. Το δικτυωμένο άτομο ζει μια σύνθετη πραγματικότητα, με παράλληλες και αντικρουόμενες πλευρές στη δουλειά, τον ελεύθερο χρόνο, τις ταυτότητες των διάφορων κοινωνικών ομάδων στις οποίες συμμετέχει φυσικά ή στο Διαδίκτυο.

Η ευμεταβλητότητα, η αυθόρμητη δικτύωση, οι πολλαπλές προσωπικότητες, οι αδύναμες σχέσεις, η αποστασιοποίηση από τους άλλους και τις συλλογικότητες αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της ταυτότητας ενός νέου, οικονομικά ενεργού ανθρώπου. Η ταξική πάλη έχει μεταφερθεί από τους χώρους εργασίας σε όλη την κοινωνία, που αποτελεί το εργοστάσιο του μεταφορντισμού αλλά και τον χώρο ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης.

Το δικτυωμένο άτομο, οι ανοργάνωτοι μισθωτοί με τις πολλαπλές εργασιακές σχέσεις, χωρίς ενιαίους χώρους εργασίας και κοινό κεφάλαιο έχουν τεράστιες γνωσιακές και εμπειρικές ικανότητες. Ξέρουν να συνεργάζονται, για να παράγουν από κοινού αγαθά και υπηρεσίες. Η κοινωνικότητά τους δεν δημιουργείται μέσα σε κοινό εργασιακό χώρο, αλλά μέσω ενιαίου παραγωγικού σχεδίου, μιας άυλης διαδικασίας. Εδώ, ο μεταφορντικός καπιταλισμός γίνεται σύμμαχος της Αριστεράς.

Ο κεντρικός έλεγχος και η πειθάρχηση που επιβάλλεται από τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων υπονομεύουν τη συλλογική επινοητικότητα και δημιουργία, απαραίτητο συστατικό της παραγωγής. Έτσι, έχουμε φτάσει στο σημείο όπου ο καπιταλισμός καταστρέφει τους ανθρώπους και τον πλανήτη χωρίς λόγο ύπαρξης.

Στο μεταφορντικό μοντέλο, οι εργαζόμενοι αποκτούν συνεχώς νέες γνώσεις και χρησιμοποιούν την αυτο-οργάνωση, τη συνεταιριστική δραστηριότητα και τη δικτύωση. Αλλά η αυτο-οργάνωση, οι συνεταιρισμοί, η συλλογική εργασία αποτελούσαν πάντα βασικές προτάσεις της ανανεωτικής Αριστεράς. Ο μεταφορντισμός τις ανάγει σε βασικό εργαλείο οργάνωσης και παραγωγής.

Η ενίσχυση του κόσμου της εργασίας περνάει, επομένως, από τη μεταφορά γνώσεων, δεξιοτήτων και δικτυώσεων από την παραγωγή στην πολιτική και την ανάπτυξη νέων συλλογικών μορφών παραγωγής, παράλληλα με την ενίσχυση των συνδικαλιστικών οργανώσεων στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις και στον δημόσιο τομέα. Εδώ, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κινήθηκε δειλά.

Ανέπτυξε θεσμικές πρωτοβουλίες και νομοθέτησε για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, τις αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις και τις ενεργειακές κοινότητες. Αλλά ήταν αποσπασματικές και δεν έγινε προσπάθεια να διαδοθούν μέσα σε έναν γενικότερο σχεδιασμό εκδημοκρατισμού της οικονομίας. Δεν ενισχύθηκε η παρουσία του λαϊκού παράγοντα στο πεδίο σχεδιασμού και υλοποίησης αναπτυξιακών πολιτικών. Εδώ βρίσκεται ο πυρήνας της αναπτυξιακής ανασυγκρότησης της χώρας.

Η κοινωνία βρίσκεται σε πορεία σχεδιασμού νησίδων οικονομικής δραστηριότητας που θα ενισχύουν την παρουσία των λαϊκών τάξεων, θα κοινωνικοποιούν και εκδημοκρατίζουν την οικονομία.

Πρόκειται για μια μη βίαιη επανάσταση σε αργή κίνηση. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ και η χώρα προχωρήσουν σ’ αυτή την κατεύθυνση, θα έχουμε μια πρώτη άποψη της πίσω πλευράς του βουνού του Σεζάν, του ακαθόριστου τώρα αναπτυξιακού προγράμματος.

Ο Σεζάν θεωρείται ο ιδρυτής του γαλλικού μετα-ιμπρεσιονισμού. Ο Ρυλμόν είναι εμπνευστής του ελληνικού αριστερού μεταφορντισμού (ΚΔ)

Το απόσπασμα προέρχεται από κείμενο του Κ. Δουζίνα με την ευκαιρία παρουσίας του βιβλίου του Π. Λινάρδου-Ρυλμόν ‘Η Αριστερά σήμερα !’. Για την αυθυπαρξία του αποσπάσματος επιχείρησα 2-3 λεκτικές παρεμβάσεις (ecopol)