Στο τέλος-τέλος θα αφήσει πολιτικό αποτύπωμα η πανδημία ;

Bruegel

Τούτες τις ατελείωτες ώρες της καραντίνας μερικά χαριτωμένα κειμενάκια μπορεί να γεννήσουν ένα χαμόγελο αισιοδοξίας. Κάτι τέτοιο μου συνέβη με τον παραλληλισμό ανάμεσα στα μικρο-παράσιτα και τα μεγα-παράσιτα που επιχειρήθηκε πριν λίγες μέρες στο Undisciplined Environments. Υπήρξε αφορμή να γράψω τούτο το σχόλιο για την επικαιρότητα κρατώντας την παραβολή των παράσιτων, καθώς και τη βασική δομή εκείνου του κειμένου

Η ζωή μας λοιπόν απειλείται από παράσιτα δύο τύπων, τα μικροπαράσιτα (ιοί, βακτήρια, πρωτόζωα, μικροαρθρόποδα) και τα μακροπαράσιτα, τους νεοφιλελέ που ποδοπατούν ζωές για χάρη της κερδοφορίας. Η σχετική ερώτηση είναι η εξής, με κάποιο τρόπο η πανδημία θα λήξει και από τα μικροπαράσιτα θα γλυτώσουν οι πολλοί, από τα μακροπαράσιτα θα ξεφύγει κανείς ;

Ναι μεν υφίστανται σαφέστατες διαφορές μεταξύ των δύο τύπων παρασίτων και τα δύο όμως αποτελούν απειλή. Το μικροπαράσιτο απειλεί άτομα, ενώ το μακροπαράσιτο ολόκληρο το σώμα της κοινωνίας. Στην τελική οι δύο τύποι παράσιτων συνιστούν τους δύο βραχίονες μιας μέγγενης που πιέζουν τις κοινωνίες. Από κάτω απειλούν τα μικροπαράσιτα και από πάνω τα μακροπαράσιτα

Το ποιός από τους δυο βραχίονες της μέγγενης έχει τον αποφασιστικό ρόλο εξαρτάται από την ιστορική συγκυρία. Συνήθως, η ρύθμιση της πίεσης ανήκει στις ανώτερες τάξεις, τα μακροπαράσιτα. Υπάρχουν όμως και χρονικές στιγμές όπου η δράση των μικροπαράσιτων μετατόπισε τις σχέσεις εξουσίας και άλλαξε την πορεία της ιστορίας

Ένα παράδειγμα που μνημονεύεται συχνά είναι εκείνο της μαύρης πανώλης. Η περίπτωση, γνωστή και ως μαύρος θάνατος ρήμαξε τον τότε γνωστό κόσμο στα μέσα του 14^ου αιώνα. Αυτό όμως που δεν μνημονεύεται συχνά είναι οι πολιτικές συνέπειες που προκάλεσε ο μαύρος θάνατος. Σε συνδυασμό και με άλλες αιτίες, όπως για παράδειγμα τα φορολογικά βάρη του εκατονταετούς πολέμου, οι εσωτερικές διαμάχες ανάμεσα στον Εδουάρδο Γ’ και στους ευγενείς, οι πόλεμοι στη Σκωτία, ο μαύρος θάνατος ενέχεται στην εξέγερση των χωρικών της Αγγλίας που λίγα χρόνια αργότερα απείλησε τα θεμέλια της ντόπιας φεουδαρχίας

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η επιμόλυνση των αυτόχθονων της Αμερικής με σειρά παθογόνων που μετέφεραν οι Ευρωπαίοι εισβολείς. Τα άγνωστα στην Αμερική παθογόνα μαζί με την επιθετικότητα των κονκισταδόρες εξόντωσαν τη συντριπτική πλειονότητα των αυτόχθονων και έκαναν εύκολη υπόθεση την αλλαγή του παγκόσμιου χάρτη

Και στα καθ’ ημάς, η κρίσιμη ερώτηση είναι αν τα μακροπαρασιτικά θα συνεχίσουν να κυβερνούν τη ζωή μας και μάλιστα με βάση τις τεχνικές κοινωνικού ελέγχου που εφαρμόστηκαν στη διάρκεια της τωρινής πανδημίας ή, αντίστροφα, θα υπάρξουν πολιτικές που θα προωθούν την αλληλεγγύη και την κοινωνική φροντίδα, εντέλει θα αποκαταστήσουν την κοινωνικότητα ανάμεσα μας