Παραλιακό Μέτωπο. Ρωτάμε και Απαντά ο Γ. Κρεστενίτης (μέρος δεύτερο)

Καλύπτουν τα όσα αναφέρονται στην Τεχνική Έκθεση του προτεινόμενου Ειδικού Χωρικού Σχεδίου τους στόχους για το παραλιακό μέτωπο της πόλης;

Η Τεχνική Έκθεση διαπνέεται από μία «κατασκευαστική» αντίληψη, με προσθήκη επιπλέον κατασκευών στην παραλιακή ζώνη, επιπλέον τεχνικών αλλοιώσεων της φυσικής ακτογραμμής (όπου εξακολουθεί να υπάρχει) και ενσωματώνει προηγούμενες ‘αναπτυξιακές’ προτάσεις των εμπλεκόμενων Δήμων, οι οποίες αφορούν λιμενικά και ακτομηχανικά έργα. Οι προσθήκες αυτές είτε έχουν αποφασιστεί από τους αντίστοιχους Δήμους είτε προτείνονται από τους μελετητές, αλλά χωρίς να αξιολογούνται οι επιπτώσεις τους (περιβαλλοντικές, οικονομικές κλπ.) και χωρίς να φαίνεται ότι εντάσσονται σε ένα ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο για το πολεοδομικό συγκρότημα και την Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης.

Τα προτεινόμενα λιμενικά έργα, αλιευτικό καταφύγιο Καλοχωρίου, μαρίνα Θεσσαλονίκης, αλιευτικό καταφύγιο-ιχθυόσκαλα Καλαμαριάς και μαρίνα της Πυλαίας, τα έργα επί της ακτογραμμής (διάδρομος επί πασσάλων στην περιοχή Καλοχωρίου), επιχωματώσεις στην περιοχή ΟΜΜΘ και πλαζ Αρετσούς, κυματοθραύστες προστασίας της πλαζ Αρετσούς, χερσαίες και θαλάσσιες εγκαταστάσεις των στάσεων θαλάσσιας αστικής συγκοινωνίας κλπ., συμπεριλαμβάνουν τεχνικά έργα τόσο επί της παραλιακής ζώνης όσο και στο θαλάσσιο τμήμα (εκσκαφές, επιχωματώσεις, αρχαιολογικές διερευνήσεις, κατασκευές κ.α.), με προσωρινές αλλά και μόνιμες δεσμεύσεις της παραλιακής ζώνης και μη ελεύθερη πρόσβαση (π.χ. χερσαία ζώνη λιμενικών εγκαταστάσεων). Αρκετά από τα προτεινόμενα έργα ενδέχεται να αυξήσουν την περιβαλλοντική επιβάρυνση της παραλιακής ζώνης (χερσαίας και θαλάσσιας) όχι μόνον στην περίοδο της κατασκευής τους αλλά και της λειτουργίας τους.

Δεν υπάρχει καμία αναφορά για την περιοχή αμέσως νοτιοδυτικά της επέκτασης του διαδρόμου προσγείωσης-απογείωσης, 10-28, του αεροδρομίου «Μακεδονία», με εξαίρεση την πρόταση για εγκατάσταση εκεί της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης και την παραχώρηση μέρους της εκεί έκτασης στην ΑΖΚ. Ας σημειωθεί ότι πρόκειται για μια παραλιακή περιοχή με σημαντικές διαβρώσεις, απόρροια της κατασκευής του διαδρόμου. Αναφορά γίνεται στην ουσία μόνον για την παραλιακή ζώνη που αναπτύσσεται από το βορειοανατολικό άκρο του οικισμού της Περαίας έως και το camping Αγ. Τριάδας. Μια ζώνη που σε μεγάλο τμήμα της έχει αναπτυχθεί παραλιακός πεζόδρομος, αλλά που και σε αυτή έχουν παρουσιαστεί φαινόμενα έντονης αλλοίωσης (κυρίως διάβρωσης) της ακτογραμμής.

Δύο μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας περιοχές/δραστηριότητες είναι (α) η περιοχή εκβολών Δενδροπόταμου και τέως βυρσοδεψείων και (β) η περιοχή της νέας ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης. Για την πρώτη υπάρχει μια ασαφής αναφορά και γίνεται παραπομπή σε μια μελλοντική περιβαλλοντική και αισθητική αναβάθμιση χωρίς σαφή σχεδιασμό. Ενώ και για την 2^η περιοχή της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, επίσης υπάρχει ασαφής στοχοθεσία. Ας σημειωθεί επίσης ότι για την ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, φαίνεται σύμφωνα με την σχετική αναφορά στα ΜΜΕ, να υπάρχει διαφοροποίηση σχετικά με την αρχική πρόταση των μελετητών αναφορικά με την χωροθέτησή της.

Αγνοείται σχεδόν ολοκληρωτικά η σημερινή ποιοτική κατάσταση της παραλιακής ζώνης και των νερών του Κόλπου Θεσσαλονίκης και κυρίως του βορειότερου τμήματός του, του όρμου της Θεσσαλονίκης. Ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει κανένας σχολιασμός για το ποιες επιπλέον παρεμβάσεις θα πρέπει να ενσωματωθούν στον χωρικό σχεδιασμό ώστε να υπάρξει ποιοτική βελτίωση της παραλιακής ζώνης και των παράκτιων νερών. Αλλά ούτε και αναφέρονται/επισημαίνονται τυχόν επιπτώσεις των νέων παρεμβάσεων στην περιβαλλοντική κατάσταση της παραλιακής ζώνης και του θαλασσίου οικοσυστήματος. Οι όποιες παρεμβάσεις γίνουν στην παραλιακή ζώνη για την ενοποίησή της και την απόδοσή της σε «συνεχόμενη παράκτια αναψυχή, άξονα περιπάτου, απρόσκοπτης μετακίνησης με ποδήλατο, αθλητισμό και ναυταθλητισμό και ενοποίησης ιστορικών τόπων, κλπ.», που αναφέρει η Τεχνική Έκθεση θα «αστοχήσουν» αν παράλληλα δεν υπάρξει ουσιαστική και μόνιμη περιβαλλοντική αναβάθμιση της παραλιακής ζώνης και των παράκτιων νερών και κυρίως αυτών του όρμου Θεσσαλονίκης.

Ενώ είναι γνωστό ότι περιοχές της παράκτιας ζώνης του Κόλπου της Θεσσαλονίκης και κυρίως αυτές χαμηλού υψομέτρου ή/και αμμώδεις με πολύ ήπιες κλίσεις θα αντιμετωπίσουν ή ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προβλήματα κατάκλυσης με θαλάσσια νερά ή/και διάβρωσης, λόγω της κλιματικής αλλαγής (αύξηση στάθμης θάλασσας, επιδείνωση φαινομένων παράκτιων θαλασσίων πλημμυρών κ.α.), η παράμετρος αυτή, δηλαδή η κλιματική αλλαγή και η ανθεκτικότητα, δεν φαίνεται να λαμβάνεται υπόψη στον σχεδιασμό.

Η όλη διαδικασία που έχει επιλεγεί από την ΠΚΜ, δηλαδή η εκπόνηση και έγκριση του ΕΧΣ και μάλιστα χωρίς να υπάρχει σήμερα επικαιροποιημένος ο υπερκείμενος σχεδιασμός, δηλαδή το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης και ο Περιφερειακός Χωροταξικός Σχεδιασμός, αντιμετωπίζει το όλο θέμα του παραλιακού μετώπου, όπου λαμβάνουν χώρα πολύπλοκες φυσικές διεργασίες, ως ένα κοινό θέμα πολεοδομικού/χωροταξικού σχεδιασμού. Ενώ επί της ουσίας πρόκειται και για ένα θέμα διαχείρισης της παράκτιας ζώνης και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, αφού είναι γνωστό ότι στην παράκτια αυτή περιοχή εντείνονται οι συγκρούσεις  χρήσης γης και των συμφερόντων διαφόρων κοινωνικών ομάδων. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ακολουθηθούν οι αρχές της ΟΔΠΖ (Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Ζωνών – Πρωτόκολλο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών της Μεσογείου –  Οδηγία 2014/89/ΕΕ/23-4-2014 για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό – Ν. 4556/2018).

Αξίζει επίσης να επισημανθεί ότι η όλη, έως πρόσφατα γνωστή διαδικασία, προχωρά χωρίς κοινωνική διαβούλευση, δηλαδή χωρίς την συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών στα οποία συμπεριλαμβάνονται: οι ενδιαφερόμενες εδαφικές κοινότητες και δημόσιοι φορείς, οικονομικοί φορείς, μη κυβερνητικές οργανώσεις, κοινωνικοί φορείς, οι πολίτες του Πολεοδομικού συγκροτήματος. Αυτή η «από-τα-πάνω» διαδικασία, εκτός του ότι είναι ξεπερασμένη, δεν εγγυάται την απρόσκοπτη υλοποίηση του όποιου εγχειρήματος αφορά το παραλιακό μέτωπο της πόλης

 

 

Απέχουμε πολύ από τα τελικά σχέδια και τις τελικές αποφάσεις; Ποιος εκτιμάς ότι είναι ο βαθμός δυσκολίας των έργων που πρόκειται να εκτελεστούν;

 Οι διαδικασίες που η ΠΚΜ έχει επιλέξει, δηλαδή το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, εκτός από την σύνταξη της Τεχνικής Έκθεσης, που δεν φαίνεται να έχει γίνει πλήρως και συνολικά αποδεκτή από τους εμπλεκόμενους δήμους (έχοντας υπόψη τις έως τώρα αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων), απαιτεί τη σύνταξη Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), τη διαβούλευση επί της ΣΜΠΕ και του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος και στην συνέχεια την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος, με όλα τα στοιχεία και τις δράσεις για την υλοποίηση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου στο οποίο επίσης θα προβλέπεται και ο φορέας υλοποίησης του ΕΧΣ.

Στα έως σήμερα γνωστά, δεν υπάρχει καμιά πληροφορία για τον ποιος θα είναι ο φορέας εφαρμογής του ΕΧΣ, ποιος ο μελλοντικός του ρόλος και πως ο φορέας αυτός θα εμπλέκεται/συνεργάζεται με κάθε έναν από τους επτά (7) παράκτιους Δήμους της Πόλης, την παράκτια περιοχή των οποίων θα ρυθμίζει το ΕΧΣ..

Η χρονική διάρκεια υλοποίησης όλης αυτής της διαδικασίας είναι άγνωστη και μάλλον δεν μπορεί να προσδιοριστεί, ειδικά αυτή την περίοδο.

Αλλά ακόμη και αν υλοποιηθεί η διοικητική διαδικασία και εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα για το ΕΧΣ, στο οποίο θα περιγράφονται τα έργα και οι δράσεις αναφορικά με το παραλιακό μέτωπο, θα πρέπει μετά να εκπονηθούν οι σχετικές μελέτες (σύμφωνα με την ισχύουσα σχετική διαδικασία) για τα προβλεπόμενα νέα έργα και αφού αυτά αδειοδοτηθούν (μετά από την σχετική διαδικασία για τους απαραίτητους περιβαλλοντικούς όρους, κατασκευής και λειτουργίας), τότε μονον θα μπορεί να ξεκινήσει η υλοποίησή τους, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που θα έχει εκπονήσει ο (άγνωστος σήμερα) φορέας εφαρμογής του ΕΧΣ.