Ευρώπη ή Ευ-ροπή;

Λίγες μέρες πριν η Σύνοδος κορυφής συζήτησε το κρισιμότερο νομίζω ζήτημα μετά 2008, την απάντηση της στην πανδημία, καθώς και την μετά τον πανδημία πορεία. Το αποτέλεσμα γνωστό, όπως πάντα τζίφος ή σχεδόν.

Η Ευρωπαϊκή αναποτελεσματικότητα έχει συζητηθεί στο παρελθόν εξαντλητικά, συζητείται τώρα και θα συζητείται και στο μέλλον. Έτσι σε αυτή την ανάρτηση ας ακούσουμε τι μας λέει αυθόρμητα ένα νεαρό κορίτσι, πρωτοετής φοιτήτρια στο ΑΠΘ, η Βασιλική Παναγιωτοπούλου.   

Προαγωγός και αργυραμοιβός των ανθρωπιστικών ιδανικών είναι ο πόθος για την εξουσία, το κέρδος, η ψευδαίσθηση πως η κραταιότης μπορεί να διαρκέσει εσαεί. Αισχροκέρδεια, χρηματισμός, νοθεία στη ποιότητα συνεργασίας και πληθώρα προϊόντων αποτελούν εύγλωττα παραδείγματα συνεπειών αδίστακτης επιδίωξης συμφερόντων. Οι ευρωπαϊκές χώρες βλέπουν η μια την άλλη με καχυποψία, καμιά φορά και με εχθρότητα, παλιά στερεότυπα έχουν αναβιώσει και ορισμένες φορές αναδύονται στην επιφάνεια μνήμες από παγκόσμιους πολέμους.

Για πολύ καιρό, η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση παρέμενε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Έδειξε πόσο δύσκολη είναι η διαχείριση της μεσοπρόθεσμα, όταν έχεις να κάνεις με μια νομισματική και όχι οικονομική ενοποίηση κρατών.

Μολονότι ορισμένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα έχουν αντιμετωπιστεί, οι βαθύτερες αιτίες είναι παρούσες και απαιτούν πολύ πιο αποφασιστικές ενέργειες. Όχι όμως τώρα. Το τελευταίο διάστημα οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές. Τα γεγονότα ανά πάσα στιγμή μεταβάλλονται και ο φόβος κυριαρχεί. Στην εποχή της πανδημίας όλα είναι ρευστά. Τίποτα δε είναι πια δεδομένο. Το χρήμα παύει να είναι κινητήρια δύναμη. Ο φόβος της επιβίωσης έρχεται στο προσκήνιο. Τα πλάνα αλλάζουν και όλα βρίσκονται στο κενό.

Έρχονται λοιπόν συγκυρίες που αναγκάζεσαι να δεις τα πράγματα αλλιώς να υιοθετήσεις μια στάση διαφορετική, να αντιληφθείς την δίνη της κρίσης και να πας ένα βήμα παρακάτω. Αναγκάζεσαι να αφήσεις όλα αυτά τα αμφίβολης αξιοπιστίας φιλόδοξα σχέδια και να ακολουθήσεις μια εναλλακτική πολιτική στα πράγματα.

Η κυρία Παναγιωτοπούλου αναρωτιέται τι θα είχε συμβεί αν τα πράγματα ακολουθούσαν έναν διαφορετικό δρόμο.

Τι θα έβλεπες τότε; Μια Ευρώπη εμφορούμενη από ανθρωπιστικά ιδεώδη. Μια Ευρώπη ενωμένη που δίνει την μάχη της κανονικότητας. Μια Ευρώπη που για πρώτη φορά στα χρονικά θα δείχνει ένα υπεύθυνο, ετοιμοπόλεμο και ηγετικό προφίλ με χροιά αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη. Μια Ευρώπη που θα δίνει επιτέλους τη δέουσα σημασία στη λέξη “ένωση”. Χρειάστηκε η έξαρση του Covid-19, οι πολιτικές πιέσεις στα ελληνοτουρκικά σύνορα και οι σκοπιμότητες ενός Τούρκου προέδρου που έπαιξε εις βάρος του προσφυγικού κόσμου για να αποδείξει η Ευρωπαϊκή Ένωση την δυναμική της, τον λόγο ύπαρξης καθώς και την -όσο γίνεται- αποτελεσματικότητα της.

Η Ελλάδα, ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι τότε ικανοποιημένη για την άμεση, δραστική και αποφασιστική λήψη αποφάσεων στο ζήτημα Ελλάδας-Τουρκίας. Η συνειδητή αρωγή της ΕΕ θα έχει αποτυπωθεί τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε ηθικής φύσεως στήριξη. Σίγουρα θα υπηρέτησαν και τα δικά τους συμφέροντα, δεν ήταν όλα από την ‘καλη τους την καρδιά’, ακόμα κι έτσι όμως θα σταθούμε στη ουσία, την ουσία της Ενωμένης Ευρώπης.

Και κάπου εδώ θα δούμε τον ευρωσκεπτικισμό να αρχίζει και υποχωρεί, όσοι αμφισβήτησαν, όσοι θαύμασαν την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρώπαϊκή Ένωση, το λεγόμενο ‘Brexit’, θα βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα.

Το συμπεράσματα της κ. Παναγωτοπούλου είναι ότι

Η Ευρώπη σχηματίστηκε, όπως και ο κορμός των δέντρων, από διαδοχικά στρώματα, διαφορετικής υφής το καθένα, ένα παλίμψηστο. Είναι ενότητα και ποικιλία. Είναι δύναμη κι εξουσία, αλλά και αλληλεγγύη. Ωστόσο, Ευρωπαϊκή ουσία συνεπάγεται ανθρωποκεντρικά ιδεώδη και αισιοδοξία για καλύτερη (ευ-)ροπή των πραγμάτων.

Μπορεί; Μπορουμε;