Το πρόγραμμα της οικο-αριστεράς ή θα βρίσκεται υπό συνεχή δημοκρατικό έλεγχο τόσο κατά τη συγκρότησή του όσο και κατά την εφαρμογή του ή δεν θα υπάρξει ποτέ

Αξιωματικός έναντι Οικολογικού ορθολογισμού

Αδιαμφισβήτητα, ο στόχος της οικο-αριστεράς είναι μια νέα κοινωνία που κτίζεται στη βάση του οικολογικού ορθολογισμού, του δημοκρατικού ελέγχου, της κοινωνικής ισότητας και της χρησιμότητας των προϊόντων και όχι της ανταλλακτικής (χρηματικής) τους αξίας

Οικολογικός μετασχηματισμός

Αυτός ο κοινωνικός μετασχηματισμός προαπαιτεί τρία πράγματα: α) τη συλλογικότητα σε όλες τις εκφάνσεις του κοινωνικού βίου β) τον δημοκρατικό σχεδιασμό, μετά από εξαντλητικό διάλογο, και γ) μια νέα δομή των παραγωγικών δυνάμεων

Προδήλως, το πρόγραμμα της οικο-αριστεράς διαφοροποιείται από εκείνα άλλων ρευμάτων της πολιτικής οικολογίας κατά το ότι αυτά υποβαθμίζουν την εγγενή αντίφαση ανάμεσα από τη μία στη καπιταλιστική τάση για απεριόριστη επέκταση του κεφαλαίου και τη συσσώρευση κερδών, και από την άλλη τη διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος

Ιδεολογία της κατανάλωσης

Τα ρεύματα αυτά του οικολογικού κινήματος επιχειρηματολογούν στη βάση του αντικαταναλωτισμού, δεν εξηγούν όμως πώς γεννιέται και πώς εξελίσσεται η ιδεολογία της κατανάλωσης που κυριαρχεί στις σύγχρονες κοινωνίες.

Αυτή η στάση οδηγεί στην κριτική απόρριψη του παραγωγισμού, που υποτίθεται χαρακτηρίζει την ιδεολογία της οικο-αριστεράς, δυστυχώς όμως δεν πάει πέρα από μια αντικαταναλωτικά μεταρρυθμισμένη οικονομία της αγοράς. Το αποτέλεσμα ήταν ότι πολλά πράσινα κόμματα μετατράπηκαν στο οικολογικό άλλοθι των κεντροαριστερών κομμάτων που υιοθετούν τον τρίτο δρόμο του σοσιαλιστικού (?) νέο-φιλελευθερισμού

Αντι-Ντύρινγ: σοσιαλισμός σημαίνει κοινωνική ιδιοκτησία και δημοκρατικός προγραμματισμός

Έχω σημειώσει σε προηγούμενες αναρτήσεις ότι ό Μαρξ και ο Ένγκελς είχαν επίγνωση των καταστροφικών συνεπειών του καπιταλισμού για το περιβάλλον της εποχής του. Γι’ αυτούς η επέκταση της παραγωγής δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσον ώστε να υπάρξει εκείνος ο ελεύθερος χρόνο που χρειάζεται ο άνθρωπος για να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές του (αυτοπραγμάτωση). Για τον Ένγκελς του Anti-Dühring, σοσιαλισμός σημαίνει κυρίως κοινωνική ιδιοκτησία των παραγωγικών δυνάμεων στην υπηρεσία των εργαζομένων.

Walter Benjamin: οι παραγωγικές δυνάμεις έχουν κοινωνικό πρόσημο

Η καταστροφική εμπειρία της περιβαλλοντικής διαχείρισης στη Σοβιετική Ένωση με την αποκορύφωση του Τσερνομπίλ κατέρριψαν την ιδέα της ουδετερότητας των παραγωγικών δυνάμεων που κυριάρχησε στο πλαίσιο του ‘υπαρκτού σοσιαλισμού’. Αντίθετα αυτές οι καταστροφικές επιδόσεις κατέδειξαν ότι η αλλαγή στις μορφές ιδιοκτησίας είναι από μόνη της αδιέξοδη όταν α)δεν συνοδεύεται από αναδιοργάνωση ενός παραγωγικού συστήματος φτιαγμένου να εξυπηρετεί τη συσσώρευση κεφαλαίου και την απεριόριστη επέκταση της αγοράς και β) οι αποφάσεις ανήκουν σε μια στενή ολιγαρχία τεχνο-γραφειοκρατών και όχι σε ένα πλουραλιστικό σύστημα δημοκρατικής διαχείρισης

Joel Kovel: κοινωνικός ρυθμιστής της τεχνολογικής ανέλιξης είναι η κάλυψη αναγκών και όχι το οικονομικό πλεόνασμα

Ωστόσο, ο αναγκαίος μετασχηματισμός του παραγωγικού συστήματος δεν σημαίνει ότι πολλά από τα επιστημονικά και τα τεχνολογικά επιτεύγματα δεν θα διατηρηθούν. Μετασχηματισμός σημαίνει αλλαγή των στόχων και των πάσης φύσεως μεθοδολογιών διακυβέρνησης σε όλα τα επίπεδα, τοπικό, εθνικό, διεθνικό

Ορθολογική οργάνωση της παραγωγής και της κατανάλωσης

Με βάση την παραδοχή ότι η ορθολογική οργάνωση της παραγωγής και της κατανάλωσης είναι έργο όχι μόνο των παραγωγών αλλά και των καταναλωτών, οι αλλαγές πρωταρχικής σημασίας αφορούν

1. Το ενεργειακό σύστημα με την πυρηνική ενέργεια να μην συγκαταλέγεται στις λύσεις
2. Το συγκοινωνιακό σύστημα
3. Τα συστήματα παραγωγής και διακίνησης τροφίμων
4. Τα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης άλλων αγαθών
5. Τα κατασκευαστικά μοντέλα

Η τιμολόγηση των αγαθών αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την επίτευξη του οικολογικού μετασχηματισμού και απαιτεί την κοινωνική συναίνεση ανεξάρτητα από τα τεχνικά μέσα π.χ. το φορολογικό σύστημα που θα χρησιμοποιηθούν

Χρηστική αξία έναντι εμπορικής (χρηματικής) αξίας

Απαραίτητα είναι δύο ακόμη πράγματα α) η έμφαση στη χρηστική αξία των προϊόντων και β) η διασφάλιση πλήρους και δίκαιης απασχόλησης, γιατί ο δημοκρατικός προγραμματισμός σε συνδυασμό με τη μείωση του χρόνου εργασίας είναι η βασιλική οδός που οδηγεί την ανθρωπότητα προς ‘το βασίλειο της ελευθερίας’ του Μαρξ.

Ernest Mandel: ο δημοκρατικός προγραμματισμός απαιτεί στοιχεία αντιπροσωπευτικής και άμεσης δημοκρατίας

Ο σοσιαλιστικός προγραμματισμός προϋποθέτει την πλουραλιστική και έντιμη διαπραγμάτευση των ζητημάτων σε όλα τα επίπεδα. Προϋποθέτει δηλαδή τη διεύρυνση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και την ολοκλήρωσή της με στοιχεία άμεσης δημοκρατίας

Η εμπειρογνωμοσύνη είναι μέρος του οικολογικού προγραμματισμού

Πρακτική αξία έχει το γεγονός ότι ο δημοκρατικός χαρακτήρας του προγραμματισμού δεν είναι ασυμβίβαστος με την ύπαρξη εμπειρογνωμόνων. Ο ρόλος τους, ωστόσο, δεν είναι να αποφασίζουν, αλλά να παρουσιάζουν τις απόψεις τους – συχνά διαφορετικές, αν όχι αντιτιθέμενες

Michael Löwy: Ο διαρκής δημοκρατικός έλεγχος του προγράμματος προϋπόθεση του οικολογικού μετασχηματισμού

Τέλος, προϋπόθεση πετυχημένης εκτέλεσης του δημοκρατικού προγραμματισμού είναι η διαρκής αναθεώρηση, η αποδοχή , η προσαρμογή ή απόρριψη των τεχνολογικών καινοτομιών υπό συνθήκες ο δημοκρατικού ελέγχου σε όλα τα επίπεδα, τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, διεθνές