Η Πράσινη Ανάπτυξη της Οικο-αριστεράς

 

Η Πράσινη Ανάπτυξη της Οικο-αριστεράς

Εκτός από ποσοτικά ζητήματα, η ανάγκη επανεκκίνησης της οικονομίας μετά την πανδημία θέτει επί τάπητος και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης, με την πράσινη εκδοχή να κατέχει θέση στο επίκεντρο της συζήτησης

Πρώτη προτεραιότητα: η αλλαγή της ενεργειακής βάσης της οικονομίας

Η νέα προβληματική θεωρεί κρίσιμη την αναθεώρηση της ενεργειακής βάσης της οικονομίας. Προτείνεται η άμεση μετάβαση προς μια ευσταθή οικονομία με τη χρήση ήπιων μορφών ενέργειας και τη γενικευμένη κατανάλωση οργανικών τροφίμων. Οι σχετικές αναλύσεις προβλέπουν θετικά αποτελέσματα σε ότι αφορά την ποιότητα του αέρα και των νερών, γενικότερα του περιβάλλοντος, καθώς και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας

Ο ελεύθερος χρόνος είναι παραγωγικός

Είναι αξιοσημείωτο ότι για πρώτη φορά οι διάφορες μερίδες της οικολογικής αριστεράς αναφέρονται στον ελεύθερο παραγωγικό χρόνο, καθώς και σε απασχόληση που παράγει αξίες χρήσης και όχι μονοσήμαντα αγοραία προϊόντα

David Schwartzman: ένας από τους πρωταγωνιστές

Η επικρατούσα εκδοχή συνοψίζεται στα εξής: ηλιοποίηση, αγρο-οικολογία, πράσινη βιομηχανία και πράσινες μεγαλουπόλεις. Και πιο αναλυτικά ως:

Η γενικευμένη χρήση ήπιων μορφών ενέργειας μειώνει την εξωτερίκευση προβλημάτων στο περιβάλλον

α) Ανάπτυξη υποδομής για την εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας σε πλανητικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, γίνεται η εκτίμηση ότι με τη μείωση των αρνητικών εξωτερικοτήτων που επάγει η προμήθεια ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, αλλά και από πυρηνικούς αντιδραστήρες, θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής, χωρίς παράλληλα να μεταβληθεί σημαντικά το επίπεδο διαβίωσης, αναμένεται να συμβεί μάλλον το αντίθετο

Οικολογικοποίηση της βιομηχανίας

β) Εφαρμογή σε πλανητικό επίπεδο ενός συστήματος περιορισμών καθώς και αρχών περιβαλλοντικής προφύλαξης, με στόχους τη διάδοση της λεγόμενης βιομηχανικής οικολογίας, την επέκταση της οργανικής γεωργίας και το πρασίνισμα των πολεοδομικών συμπλόκων. Στο εύλογο ερώτημα κατά πόσον θα μπορέσουν η βιομηχανική οικολογία και η αγροοικολογία να θρέψουν τον κόσμο, και μάλιστα χωρίς αρνητικές συνέπειες, η απάντηση δίνεται στη βάση επιστημονικών υποτίθεται τεκμηρίων και, σε συνδυασμό με τη γενικευμένη χρήση φωτοβολταϊκών, είναι απολύτως καταφατική

γ) Ταχεία και ισομερής διάδοση σε πλανητικά επίπεδα των πάσης φύσεως τεχνολογικών εξελίξεων στην πληροφορική και εφαρμογή προγραμμάτων απο-υλοποίησης της τεχνολογίας (π.χ. ασύρματη επικοινωνία), τα οποία μπορούν να μειώσουν την απαιτούμενη κατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας

δ) Εφαρμογή πολιτικών που ευνοούν αυξημένη πληθυσμιακή συγκέντρωση στις πόλεις, συνδυασμένων με πολιτικές πρασινίσματος των τελευταίων. Η γη που απελευθερώνεται με αυτό τον τρόπο διατίθεται για τη δημιουργία εκτεταμένων βιοσφαιρικών αποθεμάτων (reserves), με στόχο την προστασία της βιοποικιλότητας

Το αόρατο χέρι της αγοράς δεν μπορεί ποτέ να λειτουργήσει χωρίς την αόρατη γροθιά

Προαπαιτούμενο για την αλλαγή της ατζέντας είναι η ανατροπή της νεοφιλελεύθερης διαπλοκής του στρατού με τη βιομηχανία (MIC: Military Industrial Complex ή, κατά παράφραση, Molochian Instrument of Carnage), ο σύγχρονος Μολώχ που αντιμετωπίζεται ως το κατεξοχήν όργανο οικολογικής καταστροφής. Θεωρείται βέβαιο ότι η πράσινη ανάπτυξη υπονομεύει τα επιχειρήματα της πολιτικοστρατιωτικής διαπλοκής, ενώ, στρατευόμενη κόντρα στην ιμπεριαλιστική ατζέντα και υπέρ της παγκόσμιας αποστρατιωτικοποίησης, προωθεί την ιδέα ενός ειρηνικού κόσμου συνεργασιών

Η μάχη του οικολογικού μετασχηματισμού δίνεται χθες, σήμερα αύριο

Η Αριστερά δεν περιμένει την έλευση του σοσιαλισμού για να δώσει τη μάχη. Το αντίθετο, θεωρεί ότι η πάλη για την οικολογική ατζέντα συμβάλει αποφασιστικά στο άνοιγμα του δρόμου προς τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Για το λόγο αυτό έχει την ανάγκη να αποφύγει τις παγίδες της κυρίαρχης συντηρητικής πολιτικής οικολογίας που στη βάση μιας τάχαμ’ δήθεν εναλλακτικής ρητορικής που αντλεί από τις τάχατες βεβαιότητες της επιστήμης διαβρώνουν το λόγο της αριστεράς

Η κριτική της Αριστεράς: Ηθικά και συνειδησιακά προβλήματα

Η κριτική της Αριστεράς: Ζητήματα ασφάλειας και προσωπικών δεδομένων

Για παράδειγμα, η επιστημονικοφανής ρητορική παραβλέπει ότι τα ηθικά και συνειδησιακά προβλήματα από την εξωτερίκευση των επιβαρύνσεων που επάγει η από-υλοποίηση της τεχνολογίας, καθώς και το περιβαλλοντικό κόστος των ασύρματων συστημάτων, όπως και της πράσινης βιομηχανίας και της αγροτεχνολογίας, δεν έχουν ακόμη σταθμιστεί. Έτσι, μολονότι σε μια πρώτη ματιά το κόστος δείχνει αμελητέο μπορεί, εντούτοις, να αποδειχθεί τελικά δυσβάσταχτο.

Πόσο υπερβολικές είναι οι αντιδράσεις έναντι των 5G ?

Χειρότερο είναι ότι η εμμονή στην τεχνολογία βασίζεται στη βεβαιότητα του τεχνοκρατικού οπτιμισμού που υποστηρίζει ότι υπάρχει τεχνική λύση για το κάθε πρόβλημα.

Οι άγνωστες συνέπειες της αγροτεχνολογίας στο πολύπλοκο εδαφικό σύστημα

Παραβλέπεται όμως ότι επί της ουσίας αυτό σημαίνει υπαγωγή φυσικών ρυθμών (π.χ. του βιολογικού κύκλου της αγελάδας ή του γουρουνιού), που έχουν εγκαθιδρυθεί χάρη στη δαρβινική επιλογή εκατομμυρίων ετών, στους οικονομικούς ρυθμούς που απαιτούν την όσο το δυνατόν ταχύτερη κυκλοφορία του κεφαλαίου. Παραβλέπει δηλαδή τις αναπόφευκτες συνέπειες αυτής της υπαγωγής (τρελές αγελάδες, βελγικά χοιρινά, και πολλά άλλα επεισόδια διατροφικών κρίσεων, πανδημίες κλπ.)

Gaia: η κυκλικότητα της θεωρίας

Και ακόμα πιο χειρότερο είναι ότι υιοθετείται άκριτα η ολιστική οπτική που υπάγει τα πάντα σε υποθετικούς αναδραστικούς μηχανισμούς, οι οποίοι λειτουργούν, τάχαμ δήθεν, σε επίπεδο πλανητικό. Πρόκειται για τις κατά βάθος ολοκληρωτικές ιδεοληψίες τύπου Γαίας που, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, θεμελιώνουν την παρέμβαση της συντηρητικής πολιτικής οικολογίας. Αντίθετα, αγνοείται η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο τοπικό και το ολικό. Όμως, η τοπικότητα είναι μια από τις θεμελιακές έννοιες που έχει αναδείξει η αριστερή προοπτική στον χώρο της οικολογίας

Εγκαταλειμμένα λιγνιτωρυχεία

Παράδειγμα: η εξόρυξη του λιγνίτη ολοκληρώνονται τοπικά (Κοζάνη-Πτολεμαΐδα-Φλώρινα). Εκεί εξωτερικεύονται και τα περιβαλλοντικά κόστη. Όμως ο έλεγχος της διαδικασίας ανήκει στο κράτος, ενώ και ο πλούτος που παράγεται τοπικά καταναλώνεται ευρύτερα. Κοντολογίς, η τοπική λιγνιτοπαραγωγή εντάσσεται σε μια ευρύτερη εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια ενεργειακή ατζέντα όπου τα κόστη είναι τοπικά, όχι όμως και τα κέρδη

Και άλλο συμπέρασμα: Η αριστερά οφείλει να μιλά συγκεκριμένα, για τη συνέργεια αφενός των φυσικών και αφετέρου των κοινωνικών μηχανισμών που γεννούν τα φαινόμενα. Στην περίπτωση της εκδήλωσης φαινομένων κλιματικής αλλαγής στη Δυτική Μακεδονία, για παράδειγμα, οφείελει

α) να μιλάει για τη λειτουργία του κύκλου του άνθρακα στο τοπικό επίπεδο, σε συνδυασμό με τις κλιματικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, καθώς και την εθνική και την παγκόσμια ενεργειακή πολιτική

β) να εστιάζει στις συνθήκες που επιτρέπουν ή όχι να εμφανιστούν φαινόμενα κλιματικής αλλαγής (π.χ. εκτεταμένη εκμετάλλευση των ορυκτών πηγών, καθώς και συσχετισμός κοινωνικών δυνάμεων που οδήγησαν στην αποτυχία των περιβαλλοντικών πολιτικών στην τοπική, την εθνική και την παγκόσμια κλίμακα)

γ) και μόνο ύστερα από μια τέτοια ενδελεχή εξέταση μια φερέγγυα οικοαριστερά θα μιλήσει για τα εμπειρικά φαινόμενα που καταγράφονται στο τοπικό επίπεδο της Δ. Μακεδονίας