Για μια πράσινη Θεσσαλονίκη

Του Σ. Κούγκολου

Η νύμφη του Θερμαϊκού

Πρόσφατα και άλλοι συνάδελφοι έγραψαν στην ιστοσελίδα του Ecopol για το όραμα μιας Θεσσαλονίκης με περισσότερο πράσινο. Υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για αυτό. Πολλοί από εμάς νιώθουμε ότι γίνονται ή πρόκειται να γίνουν κάποιες ενέργειες από την πλευρά της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης που θα οδηγήσουν την πόλη μας να χάσει τις τελευταίες ευκαιρίες που είχε, για να γίνει μια μεγαλούπολη με περισσότερο πράσινο. Γενικά οι περισσότερες Ελληνικές πόλεις δεν έχουν αρκετό πράσινο. Η Θεσσαλονίκη, αν και έχει περισσότερες βροχοπτώσεις και το κλίμα της ευνοεί περισσότερο το πράσινο στην πόλη, έχει μικρότερο ποσοστό πρασίνου από την Αθήνα, στην οποία υπάρχουν πνεύμονες οξυγόνου μέσα στην πόλη, όπως ο Εθνικός Κήπος, το άλσος Συγγρού κ.ά.

Η σημερινή Θεσσαλονίκη. Πολύ τσιμέντο, ελάχιστο πράσινο.

Από τη δεκαετία του 1970 ακόμη, από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, υπήρχε το σχέδιο ότι κάποια στιγμή η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης θα μεταφερθεί σε άλλο σημείο και στη θέση της θα μείνουν ελάχιστα σημαντικά κτίσματα και το υπόλοιπο θα γίνει το κεντρικό πάρκο της πόλης.

Εκθεσιακό κέντρο: και άλλο τσιμέντο

Το σχέδιο αυτό φαίνεται να ναυαγεί σήμερα, καθώς κυβέρνηση και τοπική αυτοδιοίκηση μοιάζουν να αντιμετωπίζουν τη ΔΕΘ με όρους real estate, σαν να είναι ιδιώτες και θέλουν να βγάλουν το μεγαλύτερο δυνατόν κέρδος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι προτείνεται να γίνει και ξενοδοχείο μέσα στον χώρο της Έκθεσης. Μπορεί κάτι τέτοιο να φαντάζει καλή επένδυση, όμως θα προσθέσει περισσότερο τσιμέντο σε μια πόλη που ήδη έχει ελάχιστο πράσινο. Και αν το δει κανείς μεσομακροπρόθεσμα, η πόλη θα έπαιρνε πολύ μεγαλύτερη τουριστική ώθηση με το να γινόταν πιο φιλική στο περιβάλλον και στον άνθρωπο.

Μια πόλη γεμάτη ιστορία: Γεντί κουλέ

Και ενώ η Θεσσαλονίκη έχει στοιχεία που είναι ελκυστικά στους τουρίστες, όπως η ιστορία, τα μνημεία, το κλίμα, ο τρόπος ζωής και διασκέδασης, η θάλασσα και το περιαστικό δάσος, σίγουρα χρειάζεται βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος, ώστε να γίνει πιο βιώσιμη και για τους κατοίκους της και για τους τουρίστες.

Το νέο γήπεδο του ΠΑΟΚ

Ένα άλλο σχέδιο, που έχει ανακοινωθεί για την πόλη και θα χειροτερεύσει την κατάσταση και σε σχέση με την αέρια ρύπανση και σε σχέση με την κυκλοφοριακή συμφόρηση και σε σχέση με την ανάγκη της πόλης για πράσινο, είναι η δημιουργία του νέου γηπέδου του ΠΑΟΚ στην ίδια θέση που σήμερα είναι το παλιό. Κατ’ αρχάς είναι ευλογία για τη Θεσσαλονίκη και για τον ΠΑΟΚ το γεγονός ότι υπάρχει ένας επενδυτής που είναι πρόθυμος να επενδύσει για ένα καινούργιο, μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο γήπεδο. Γιατί όμως πρέπει να γίνει το γήπεδο στο ίδιο σημείο με το παλιό;

Το γήπεδο του ΠΑΟΚ τότε

Όταν χτίστηκε το γήπεδο του ΠΑΟΚ στη δεκαετία του 1950, η Τούμπα ήταν γεμάτη από μικρά, χαμηλά προσφυγικά σπίτια και οι κάτοικοι της περιοχής έβαλαν και προσωπική εργασία, ώστε να χτιστεί το γήπεδο σε μια τοποθεσία που ήταν πολύ κατάλληλη εκείνη την εποχή. Σήμερα, παρ’ όλο που τα παλιά προσφυγικά σπίτια έχουν γκρεμιστεί και έχουν γίνει πολυκατοικίες, οι δρόμοι έχουν μείνει στενοί και η Τούμπα είναι από τις περιοχές της πόλης με το λιγότερο πράσινο. Το ιδανικό θα ήταν να γινόταν μια ανταλλαγή, να έδινε η Πολιτεία στην ομάδα του ΠΑΟΚ έναν χώρο στα περίχωρα της πόλης, όπου η ομάδα θα μπορούσε να κάνει ένα σύγχρονο γήπεδο, ίσως και σε συνδυασμό με εμπορικό κέντρο, ώστε να καλύπτονται τα λειτουργικά έξοδα και ο χώρος του σημερινού γηπέδου να γινόταν χώρος πρασίνου. Το να χτιστεί το νέο γήπεδο του ΠΑΟΚ στην ίδια θέση με το παλιό θα στερήσει την πόλη από μια από τις τελευταίες δυνατότητες που έχει να αποκτήσει έναν πνεύμονα πρασίνου στον κεντρικό δήμο.

Αστική θερμική νησίδα

Όλοι καταλαβαίνουμε τα οφέλη που θα έχει η πόλη της Θεσσαλονίκης από τη δημιουργία περισσότερων χώρων πρασίνου. Θα αναφερθώ σε ένα σημείο μόνο στο οποίο ίσως δεν δίνουμε την αρμόζουσα σημασία. Μιλάμε πολύ στην εποχή μας για το φαινόμενο του «θερμοκηπίου» και ξεχνάμε το φαινόμενο της «αστικής θερμικής νησίδας». Με βάση το φαινόμενο αυτό, η θερμοκρασία σε μια μεγαλούπολη είναι ίσως 3 και 4 βαθμοί Κελσίου υψηλότερη από την ύπαιθρο που περιβάλλει την πόλη.

Αέρια ρύπανση το ηλιοβασίλεμα

Το φαινόμενο αυτό οφείλεται στα καυσαέρια των αυτοκινήτων, στη λειτουργία καυστήρων καλοριφέρ κατά τον χειμώνα και κλιματιστικών κατά το καλοκαίρι, στο γεγονός ότι τα πυκνοδομημένα κτίρια δεν επιτρέπουν την καλή κυκλοφορία του αέρα αλλά και στην έλλειψη πρασίνου που χαρακτηρίζει τις πόλεις. Πολύ τσιμέντο, πολλή άσφαλτος, λίγο πράσινο και λίγο χώμα συντείνουν στη δημιουργία του φαινομένου της «αστικής θερμικής νησίδας». Ας φροντίσουμε λοιπόν, να μη χάσουμε κάποιες από τις τελευταίες ευκαιρίες για ένα πιο πράσινο αστικό περιβάλλον στη Θεσσαλονίκη.