Συχνά ακούγονται παράπονα για το επίπεδο καθαριότητας και αυτό φαίνεται να αγγίζει άμεσα την καθημερινότητα των κατοίκων. Τα θεωρείτε δικαιολογημένα και αν ναι τί μπορεί να γίνει ώστε να καθαρίσει η πόλη.
Διαχείριση Απορριμάτων
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονη υποβάθμιση των υπηρεσιών καθαριότητας. Βασικές αιτίες οι άδικες και παράλογες μνημονιακές δεσμεύσεις μείωσης του δημόσιου τομέα αλλά και η ιδεοληπτική εμμονή των δεξιών κυβερνήσεων και αυτοδιοικήσεων για ιδιωτικοποίηση λειτουργιών των Δήμων. Καθαρές πόλεις είναι οι πόλεις που έχουν στελεχωμένες δημοτικές υπηρεσίες και αξιοποιούν και επιστήμονες για να σχεδιάζουν και υλοποιούν αυτές τις λειτουργίες. Και προφανώς απαιτούν και τον απαραίτητο εξοπλισμό αλλά και επίβλεψη/καθοδήγηση/έλεγχο από τα αρμόδια Υπουργεία.
Κυκλική Πόλη
Η καθαρή πόλη όμως είναι και η κυκλική πόλη, αυτή δηλαδή που έχει ενσωματωμένες τις λειτουργίες της διαλογής στην πηγή και της ανακύκλωσης σε όλες τις λειτουργίες και σε επίπεδο κανονισμών και σε επίπεδο καθημερινής συμπεριφοράς και στάσης ζωής. Και αυτή είναι μια μεγάλη μεταρρύθμιση που καθυστερεί στην Ελλάδα. Πολλοί και πολλές μιλάνε για κυκλική οικονομία και ανακύκλωση αλλά ελάχιστα γίνονται.
Οι πόλεις σήμερα λειτουργούν με το γραμμικό μοντέλο οικονομίας, που σε συνδυασμό με την υπερσυσσώρευση πληθυσμού στις πόλεις οδηγεί σε πιέσεις σε πόρους και υποδομές, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι ρυθμοί κατανάλωσης και οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Συνεπώς απαιτείται η αλλαγή του γραμμικού μοντέλου και η μετάβαση στο κυκλικό που επί της ουσίας σημαίνει στροφή από το μοντέλο «προμήθεια, παραγωγή, κατανάλωση και απόρριψη» σε ένα μοντέλο που βασίζεται στο τετράπτυχο «επαναχρησιμοποίηση, επισκευή, ανακαίνιση και ανακύκλωση».
Η κυκλική οικονομία μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την παραγωγική ανασυγκρότηση και έχει σαφώς τοπική διάσταση. Οι πόλεις μπορούν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη μιας κυκλικής οικονομίας καθώς λειτουργούν ως παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τόσο τους καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις.
Έτσι η αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να ενεργοποιήσει τις πράσινες και κυκλικές δημόσιες προμήθειες του δήμου, την οργανωμένη αξιοποίηση των βιοαποβλήτων για παραγωγή λιπάσματος για τους δημότες και βιοκαυσίμων για τα δημοτικά οχήματα αλλά και την ανακύκλωση με κίνητρα στους πολίτες, ποιότητα ανακτώμενων. Βάση για όλα τα παραπάνω είναι η χωριστή συλλογή των ανακυκλώσιμων ρευμάτων/απορριμμάτων και των οργανικών/βιοαποβλήτων.
Συνεπώς όταν μιλάμε πλέον για «καθαρή» πόλη σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα αναφερόμαστε σε κυκλικές πόλεις με αξιοποίηση των τοπικών πόρων, ενθάρρυνση της χρήσης δευτερογενών υλικών και αποβλήτων ως παραγωγικών πόρων και χρήσιμων υλικών, με πλουραλισμό των παραγωγών και με ενίσχυση της κοινωνικής οικονομίας, προσδίδοντας μια αειφορική διάσταση στο τοπικό παραγωγικό μοντέλο, που έτσι δημιουργεί και νέες θέσεις εργασίας.
Διαχείριση απορριμμάτων. Νομίζεται ότι μπορούν να μειωθούν και πώς τα τελικά απορρίμματα προς ταφή στους ΧΥΤΑ ή μάλλον ΧΥΤΥ
Ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων
Πάγια θέση του ΣΥΡΙΖΑ ως προς τη διαχείριση των αποβλήτων είναι η αξιοποίηση όλων των επιστημονικών και κοινωνικών εργαλείων ώστε να περιοριστεί στο λιγότερο δυνατό το κλάσμα των Αστικών Στερεών Αποβλήτων που θα οδηγείται προς ενεργειακή αξιοποίηση και ταφή. Η θέση αυτή προάγει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και δίνει προτεραιότητα στην πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, και την ανακύκλωση, που οφείλει να προσανατολίζεται σε όλα και καθαρά και διακριτά ρεύματα. Και όλα αυτά στο πλαίσιο της άσκησης της αποκλειστικής αρμοδιότητας της διαχείρισης αποβλήτων από τους ΟΤΑ και με δημόσιο χαρακτήρα.
Διαχείριση στερεών απορριμμάτων
Με αυτές τις αρχές η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε σε νέο Εθνικό Σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων, Περιφερειακούς Σχεδιασμούς σε όλες τις Περιφέρειες, Εθνικό σχέδιο πρόληψης παραγωγής απορριμμάτων, Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία, νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανακύκλωση, τιμολογιακή πολιτική με κίνητρα και θεσμοθέτηση της χωριστής συλλογής οργανικών απορριμμάτων/βιοαποβλήτων από το 2018. Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων επέβαλλε τη διαχείριση στα όρια κάθε ΟΤΑ (και άρα τη διαλογή στην πηγή), ποσοστού άνω του 50% των απορριμμάτων, όπως προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ περιέχει κίνητρα «πληρώνω όσο πετάω» στους Δήμους και στη συνέχεια στους πολίτες, προκειμένου να επιβραβεύεται η πρόληψη, η διαλογή στην πηγή και η ανακύκλωση.
Μονάδες κυκλικής οικονομίας
Για να προχωρήσουν όλα αυτά, η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ενεργοποίησε μέτρα πάνω από 1 δισεκατομμύριο σε ΕΣΠΑ και ΠΕΠ και πάγωσε την ένταξη νέων έργων ΜΕΑ σε ΣΔΙΤ. Στα έργα που ωρίμασε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εντάσσονται πολλές από τις ΜΕΑ και ΜΕΒΑ (έργα βιοαποβλήτων) που ετοιμάζεται τώρα να δημοπρατήσει ή εγκαινιάσει τώρα η κυβέρνηση ΝΔ. Οι ΜΕΑ θα πρέπει να αποτελούν σε μονάδες κυκλικής οικονομίας που θα παράγουν νέες πρώτες ύλες ή όχι μονάδες που θα μετατρέπουν όλα τα απορρίμματα σε καύσιμα.
Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την επιτάχυνση εφαρμογής της ΔσΠ για τα 4 ρεύματα στους Δήμους με παροχή εξοπλισμού από τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης και καθολική εφαρμογή της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων (καφέ κάδος) για επιχειρήσεις και για νοικοκυριά, αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο σχεδιασμού που μπορεί να διασφαλίσει την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων που οδηγούνται για ταφή.
Με όλα τα παραπάνω μπορούμε να οδηγηθούμε σε μείωση έως και 10% των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή με παράλληλη μείωση όμως και των δευτερογενών καυσίμων.
Υπάρχει σήμερα μια προσπάθεια της κυβέρνησης να οδηγήσει μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων προς ενεργειακή αξιοποίηση/καύση υπό τον τίτλο των δευτερογενών καυσίμων. Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι αυτό δεν αποτελεί κυκλική οικονομία. Τα δευτερογενή καύσιμα υψηλής ποιότητας και χαμηλής περιεκτικότητας σε ρυπαντές (χλώριο και βαρέα μέταλλα) είναι σαφώς κομμάτι της κυκλικής οικονομίας αλλά μετά από εξαντλητική διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση και κομποστοποίηση και όχι εις βάρος αυτών.
Η ύπαρξη ενός και μοναδικού μέσου μαζικής μεταφοράς, ήταν ανέκαθεν πρόβλημα για τη μετακίνηση στην πόλη κυρίως σε ώρες αιχμής. Σήμερα η κατάσταση είναι τραγικότερη μια και συνωστίζονται οι επιβάτες μέσα στα λεωφορεία και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος λόγω covid. Τι κατά τη γνώμη σας πρέπει να γίνει για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος;
Μετρό Θεσσαλονίκης
Να το πούμε ξεκάθαρα: Με βάση τον προγραμματισμό και τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ σήμερα η Θεσσαλονίκη θα είχε σε λειτουργία το Μετρό στην κεντρική γραμμή, από Ν. Ελβετία έως Σ. Σταθμό, με 12 σταθμούς. Και του χρόνου θα είχαμε και τη γραμμή της Καλαμαριάς. Όμως όλα αυτά σταμάτησαν από την παράλογη και ασύμφορη επιλογή του κ. Μητσοτάκη, που μας οδηγεί και σε μια πιθανή και ανεπανόρθωτη ζημιά: την καταστροφή των αρχαίων, δηλαδή την καταστροφή της Βυζαντινής Ιστορίας της πόλης!
Όσον αφορά στα λεωφορεία, ως κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μόλις βγήκαμε από τα μνημονιακά δεσμά της χρεωκοπίας, βάλαμε μπροστά και την προμήθεια λεωφορείων. Μην ξεχνάμε ότι έπρεπε να αποκοπούμε και από την αδιαφανή, ιδιωτική αλλά κρατικοδίαιτη περίοδο του ΟΑΣΘ για να κάνουμε και σχεδιασμό εξοπλισμού και στελέχωσης.
Έτσι ξεκίνησε η προμήθεια, επισκευή και συντήρηση 750 λεωφορείων, διαφορετικών τεχνολογιών, για τις περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, σε διαγωνισμό προϋπολογισμού €461.094.000. Μεγάλη αλλαγή σε αυτό το διαγωνισμό ήταν η προμήθεια, μεταξύ άλλων, 190 τυπικών αστικών ηλεκτρικών λεωφορείων με δικαίωμα για προμήθεια άλλων 130. Γιατί ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση των λεωφορείων πρέπει να γίνει προς νέες τεχνολογίες. Κυρίως ηλεκτρικά και ίσως και κάποια φυσικού αερίου. Οι αστικές συγκοινωνίες μπορούν να συμβάλλουν και στην εξυπηρέτηση των πολιτών αλλά και στη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος της Θεσσαλονίκης.
Ο διαγωνισμός αυτός ακυρώθηκε από την Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, αλλά η κυβέρνηση είχε τη δυνατότητα να τροποποιήσει τους επίμαχους όρους και να προχωρήσει με την προκήρυξη του διαγωνισμού. Αντί αυτού, η κυβέρνηση επέλεξε να ακυρώσει το διαγωνισμό στο σύνολό του και δεν έχουμε ενημέρωση για το πως θα προχωρήσει με λεωφορεία νέων τεχνολογιών. Η φημολογούμενη εξαγγελία για τη δρομολόγηση δύο (2) ηλεκτρικών λεωφορείων πιλοτικά στην Αθήνα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών της ΝΔ για την ηλεκτροκίνηση, ακούγεται ως ανέκδοτο. Όσο για τη Θεσσαλονίκη, η προμήθεια από το Δήμο Θεσσαλονίκης 50 μεταχειρισμένων λεωφορείων από τη Λειψία, πεπαλαιωμένης – πια – τεχνολογίας euroIV, δεν αποτελεί περιβαλλοντικά ορθή επιλογή, πέρα από τα υπόλοιπα προβλήματα που μπορεί να έχουν.
Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται νέο σύγχρονο στόλο λεωφορείων, περιβαλλοντικά φιλικών, και στελέχωση του ΟΑΣΘ για να παίζει αυτό το ρόλο και βέβαια άμεσα επανεκκίνηση του Μετρό με τα αρχαία στη θέση τους και την Ιστορία ατόφια. Όλα τα άλλα είναι ημίμετρα που θα καταδικάζουν τη Θεσσαλονίκη στην καθυστέρηση.