Ρία Καλφακάκου & Γιώργος Στάμου: Τα νέα παιδιά στους δρόμους, Τότε στο Πολυτεχνείο σήμερα στο ΑΠΘ

Πολυτεχνείο 1973

Εντέλει, το ‘Πολυτεχνείο’ είναι ένα κοινωνικό αίτημα που ναι μεν αναδιατυπώνεται ξανά και ξανά ώστε να πλαισιώνεται στην ιδιαιτερότητα της κάθε ξεχωριστής συγκυρίας, πλην αναπαράγει σταθερά, περισσότερο ή λιγότερο ευκρινώς, το ίδιο πάντα νόημα της κοινωνικής εξέγερσης των νέων κόντρα στην κοινωνική δυστοπία.

Γούντστοκ 1969

Η ανάδυση του, το 1973, συνέπεσε χρονικά με την παγκόσμια δυσφορία που δημιουργούσαν οι ψυχροπολεμικές πρακτικές, η έλλειψη δημοκρατίας στο σοβιετικό μπλοκ αλλά και η ανηθικότητα των χωρών του τότε ‘πρώτου κόσμου’ έναντι των χωρών του τότε ‘τρίτου κόσμου’. Τότε ήταν, η άνοιξη της Πράγας, η Γερμανία του κόκκινου Ρούντι, ο Μάης του 68, το Γούντστοκ.

Το Πολυτεχνείο ξεκίνησε ως απλή φοιτητική διαμαρτυρία/ανυπακοή απέναντι σε κυβερνητικές αποφάσεις της χουντικής κυβέρνησης, όμως αντανακλούσε την αποπνικτική δυσφορία του νέου κόσμου απέναντι στην καταπίεση αλλά και την αισθητική του στρατιωτικού καθεστώτος.

Πολυτεχνείο, φοιτητική εξέγερση

Κατέληξε στην κατάληψη του Πολυτεχνείου που μέσα στην σύντομη πορεία του μετατράπηκε σε φοιτητική εξέγερση απέναντι στο καθεστώς των συνταγματαρχών και γρήγορα βρήκε και κοινωνική στήριξη.

Στα χρόνια που ακολούθησαν το Πολυτεχνείο υπήρξε το κατ’ εξοχή διαχρονικό σύμβολο αντικαθεστωτικής εξέγερσης. Τα αιτήματα αναδιατυπώνονταν στο πλαίσιο της εκάστοτε συγκυρίας αλλά η σκληρός συμβολικός πυρήνας παρέμενε αναλλοίωτος

• Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας συμβόλιζε το αίτημα της αποχουντοποίησης
• Την πρώτη πασοκική περίοδο συμβόλισε το κοινωνικό αίτημα λαϊκής συμμετοχής στη διακυβέρνηση
• Κατά την περίοδο του κακέκτυπου εκσυγχρονισμού την αντίσταση στη διαφθορά
• Στις καταλήψεις για το άρθρο 16, την αντίδραση σε έναν αδηφάγο καπιταλισμό που ήθελε να εξαφανίσει το κοινωνικό κράτος, την δωρεάν παιδεία ,το δημόσιο πανεπιστήμιο
• Τον καιρό του Γρηγορόπουλου αντιπαρατέθηκε με την κρατική ασυδοσία, και ίσως ενστικτωδώς με τα επερχόμενα, τον καιρό των μνημονίων
• Κατά την μνημονιακή περίοδο εξέφρασε το κοινωνικό αίτημα της εθνικής αξιοπρέπειας
• Σήμερα, την περίοδο του μητσοτακισμού έρχεται να εκφράσει την αντίσταση στον εναγκαλισμό του νεοφιλελεύθερου οικονομικού κοσμοπολιτισμού με την εθνικιστική ρητορική, την καταστολή και τον κυβερνητικό αμοραλισμό

Στο ερώτημα πόσος κόσμος ακολουθούσε την κάθε φορά τον νέο κόσμο, η απάντηση είναι απλή.

Ούτε η επανάσταση του 21, ούτε η εθνική αντίσταση στην Κατοχή, ξεκίνησαν με όλο τον κόσμο ενεργά δίπλα τους, από την πρώτη μέρα. Το ίδια συνέβαιναν την κάθε φορά: τα αιτήματα συγκινούσαν ,ενέπνεαν, έπειθαν πολιτικά, ενθουσίαζαν, έμπαιναν στη μάχη με το δικό τους νεανικό ορθολογισμό και διεκδικούσαν το ακατόρθωτο απέναντι στη βία της εξουσίας.

Τότε το 1973, φοβούμενος πως θα γίνει γενική λαϊκή εξέγερση , ο δικτάτορας Παπαδόπουλος, κατέβασε τα τανκς στην Αθήνα, συνέλαβε και βασάνισε εκατοντάδες φοιτητές και φοιτήτριες. Σήμερα η Κεραμέως και ο Χρυσοχοϊδης βάζουν την αστυνομία στα πανεπιστήμια.

Τότε, ο λαός της Αθήνας άνοιγε τις πόρτες μέσα στα άγρια μεσάνυχτα, για να περιθάλψει όσους διέφευγαν -κάτι που συνέβη, σε μικρότερη κλίμακα και το 2008 στις διαδηλώσεις για τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, και συμβαίνει σήμερα στη Νέα Σμύρνη αλλά και στο ΑΠΘ με τη συντριπτική πλειονότητα της πανεπιστημιακής κοινότητας να συμπαραστέκεται.

Κοινωνική δυστοπία, κουρδιστό πορτοκάλι 1971

Από την πλευρά της κυβέρνησης, η εκδοχή ενός θλιβερού, μίζερου, περιοριστικού μοντέλου ζωής, ωραιοποιημένο πάντοτε με μεγάλα λόγια, – πατρίδα, εθνικισμός, πατριδοκαπηλία -, εκφράζεται με τυφλό φανατισμό. Έτσι έγινε για παράδειγμα με το Μακεδονικό, ενάντια στη συμφωνία των Πρεσπών, όπου στις συγκεντρώσεις κυριάρχησε η ακροδεξιά και τα λούμπεν στοιχεία, που τελικά πρόσφεραν αρνητικές υπηρεσίες στην προάσπιση των εθνικών συμφερόντων, την ειρήνη στην περιοχή, και τη φιλία και συνεργασία μεταξύ των λαών.

Η δυστοπία στο σταυροδρόμι

Σήμερα, τα νέα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους κόντρα στη δυστοπία του νεοφιλελευθερισμού που έχει πάρει παγκόσμιες διαστάσεις. Στο διάστημα πριν την πανδημία, ζήσαμε πολιτική ανυπακοή και εξεγέρσεις σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, με διαφορετικά χαρακτηριστικά σε διάφορες χώρες, με άλλες πολιτικές αναφορές, αλλά έχοντας ως κοινή αφετηρία την απόγνωση, την οργή, και ένα βαθύ αίσθημα αδικίας.

Τα κίτρινα γιλέκα

Τα κίτρινα γιλέκα στη Γαλλία, με κοινωνική αναφορά στους moyen, δεν είχαν σαφείς πολιτικές αναφορές. Το κίνημα περιείχε βίαιους και ειρηνικούς διαδηλωτές, ηγέτες δημιουργικούς , μηδενιστές, ακτιβιστές, πολιτικοποιημένους και απολιτίκ. Ποιο είναι το κοινό που τους ένωσε? Θυμός και απελπισία.

Στις τραυματισμένες δημοκρατίες της Λατινικής Αμερικής όπου ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός, για να κλέψει τον εθνικό τους πλούτο, εγκαθιδρύει αυταρχικά καθεστώτα και δικτατορίες, είδαμε τον εξεγερμένο λαό στη Χιλή και τη Βολιβία.

Μετά ένας περίεργος μεταλλαγμένος ιός , μια επιδημία που ταχύτατα απλώθηκε σε όλο τον κόσμο, ήρθε να φέρει τα πάνω κάτω.

Φέρετρα σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, έδειξαν την αναγκαιότητα του κοινωνικού κράτους, άλλαξαν το δόγμα της λιτότητας και της δημοσιονομικής σταθερότητας. Συγχρόνως, αναγκαία και μη lockdown, οδήγησαν σε κατάρρευση της οικονομίας, και μεγάλη ύφεση.

Αλφαβίλ 1965

Η δημοκρατία, μπήκε σε καραντίνα, απαγορεύσεις αδιανόητες πριν μερικούς μήνες, γίνονται σήμερα εφαρμόζονται σχεδόν χωρίς αντιστάσεις.

Στη χώρα μας , με την πιο αυταρχική διακυβέρνηση της μεταπολίτευσης, βρέθηκε η ευκαιρία να ξεμπερδεύουμε με κάποιες ενοχλητικές παραδόσεις. Η προσπάθειά τους θα πάει χαμένη. Όπως λέει και ο ποιητής, “προσπάθησες να με θάψεις βαθιά μέσα στο χώμα, αλλά δεν ήξερες πως ήμουν σπόρος”.

Ειρηνική ανυπακοή στους δρόμους

Και τότε ήρθε το ΑΠΘ. Η μαζικότητα των κινητοποιήσεων αναβαθμίζει τα νέα παιδιά από ταραξίες και μπαχαλάκηδες, σε εξεγερμένο λαό που είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί με καταστολή , αλλά μόνο με διαπραγμάτευση πάνω στα αιτήματά τους.

Πολιτική ανυπακοή

Και η κατακλείδα, η διαχρονική αξία της ιδέας ‘Πολυτεχνείο’ οφείλεται ακριβώς στο ότι γαλούχησε ολόκληρες γενιές, και όλη την κοινωνία της μεταπολίτευσης, στις έννοιες της δημοκρατίας, της συμμετοχής και της αλληλεγγύης.

Δημοκρατία, Συμμετοχή, Αλληλεγγύη

Υπερασπιζόμαστε την ιστορική μνήμη και την ιδέα ‘Πολυτεχνείο’ απέναντι στις προσπάθειες αδιάφορων, βολεμένων και κρυπτο(;)φασιστών να την παραποιήσουν και να τη συκοφαντήσουν. Πάντα υπήρξε ως ‘μια στιγμή’ αντίστασης και ως διαρκές σύμβολο για τα νέα παιδιά προπάντων, αλλά και για την κοινωνία ολόκληρη.