Η υπόθεση της Μαρίνας Καλαμαριάς βρίσκεται στην τοπική επικαιρότητα από την άνοιξη του 2020, όταν το ΤΑΙΠΕΔ παρουσίασε τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το νέο της χωρικό σχεδιασμό και την «αξιοποίησή» της. Και στη συνέχεια, στις αρχές του 2021, προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό (που έχει παραταθεί έως 14/7/2021) για τη μακροχρόνια παραχώρησή της σε ιδιώτες.
Παράλληλα η ΕΤΑΔ κατέθεσε αίτημα και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), για την περιβαλλοντική αδειοδότηση της μαρίνας, στη σημερινή της μορφή, με τη σχετική διαβούλευση να έχει λήξει στις 15/6/2021.
Τι προκύπτει από την ΜΠΕ;
Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η Μαρίνα Καλαμαριάς, αν και λειτουργεί στη σημερινή της μορφή από την δεκαετία του 1980, στερείται περιβαλλοντικής αδειοδότησης! Ποτέ στο παρελθόν δεν αναφέρεται διαδικασία υποβολής περιβαλλοντικής μελέτης και έγκριση περιβαλλοντικών όρων για τη λειτουργία της μαρίνας.
Η δε έλλειψη της περιβαλλοντικής αδειοδότησης της μαρίνας, δεν φαίνεται να έχει απασχολήσει κανέναν ελεγκτικό φορέα, περιφερειακό ή κεντρικό, αλλά ούτε και το Δήμο Καλαμαριάς, στα διοικητικά όρια του οποίου βρίσκεται η μαρίνα.
Παρατηρήσεις σχετικά με την ΜΠΕ
Έχοντας ήδη καταθέσει στα πλαίσια της δημόσιας διαβούλευσης, τόσο στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ όσο και στην ΠΚΜ, το έντυπο Δ11 (δηλ. το έντυπο κατάθεσης απόψεων για την ΜΠΕ), επισημαίνω μερικά σημεία από αυτό:
Οριοθέτηση χερσαίου ορίου
- Προκύπτει ότι έχει οριοθετηθεί μόνον το προς την πόλη χερσαίο όριο της μαρίνας. Πουθενά σε όλη την ΜΠΕ δεν αναφέρεται η έκταση της χερσαίας ζώνης. Αντίθετα αναφέρεται ότι η έκταση της θαλάσσιας ζώνης είναι 100 στρέμματα και το προς την ανοικτή θάλασσα όριό της ταυτίζεται με τον παράλληλο στην ακτή υφιστάμενο κυματοθραύστη. Όμως στα σχέδια της ΜΠΕ, παρουσιάζεται ως θαλάσσια ζώνη της μαρίνας και περιοχή πέραν του κυματοθραύστη και άρα πολύ μεγαλύτερη των 100 στρεμμάτων.
- Αναφέρεται ότι το αποχετευτικό δίκτυο της μαρίνας συνδέεται με το δίκτυο αποχέτευσης του Δήμου Καλαμαριάς, δηλαδή το δίκτυο της ΕΥΑΘ. Επίσης, σύμφωνα με το Σχέδιο Παραλαβής και Διαχείρισης Αποβλήτων της μαρίνας, προβλέπεται η εγκατάσταση στη χερσαία ζώνη μίας δεξαμενής συγκέντρωσης των λυμάτων, χωρητικότητας 5m, η τελική διάθεση των οποίων γίνεται με τα υπόλοιπα αστικά απόβλητα της πόλης. Αλλά στην ΜΠΕ δεν υπάρχει κανένα στοιχείο σχετικά με την αδειοδότηση της σύνδεσης της μαρίνας με το δίκτυο της ΕΥΑΘ. Δεδομένου δε ότι ο χώρος της μαρίνας βρίσκεται πολύ χαμηλότερα από την οδό Πλαστήρα, όπου διέρχεται ο αποχετευτικός αγωγός της ΕΥΑΘ, η επίτευξη της αποχέτευσης των λυμάτων από τις εγκαταστάσεις της μαρίνας στον αποχετευτικό αγωγό του δικτύου αποχέτευσης, απαιτεί μάλλον την ύπαρξη αντλιοστασίου. Δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία αναφορικά με την ύπαρξη και λειτουργία αποχετευτικού αντλιοστασίου (και την λειτουργία του σε έκτακτες συνθήκες μη ηλεκτροδότησης και πιθανής του υπερχείλισης). Και μήπως, η αυξημένη συγκέντρωση κολοβακτηριδίων και εντερόκοκκων, σε κάποιες από τις θέσεις δειγματοληψίας που αναφέρονται στη ΜΠΕ, υποδηλώνει την όχι ορθή αποχέτευση των αστικών λυμάτων από τις εγκαταστάσεις της μαρίνας;
Πλαζ Αρετσού
- Στα σχετικά με την ποιότητα των θαλασσίων υδάτων γίνεται αναφορά στην ακτή κολύμβησης Αρετσού (!), η οποία, παραπέμποντας στο μητρώο υδάτων «http://www.bathingwaterprofiles.gr», χαρακτηρίζεται από καλή ποιότητα υδάτων. Άλλα στο μητρώο αυτό και για την χρονική περίοδο 2013-2019 δεν υπάρχει καμία παραλία του Δήμου Καλαμαριάς και γενικότερα του βόρειου τμήματος του Θερμαϊκού, αλλά αναφέρονται μόνον παραλίες του Δήμου Θερμαϊκού. Ειδικότερα στα μητρώα «galaziasimaia-awards-list-gr» τόσο για το 2019, όσο και για αρκετά προηγούμενα χρόνια, περιλαμβάνονται οι παραλίες του Δήμου Θερμαϊκού, Αγ. Τριάδα/ΠΙΚΠΑ, Μηχανιώνα-Τουρμπαλί, Νέοι Επιβάτες, Περαία-Κοχύλι, Περαία-Πλατεία Μνήμης και Ποταμός. Ενώ για το 2020 εντάσσονται μόνον οι παραλίες Αγ. Τριάδα/ΠΙΚΠΑ, Μηχανιώνα-Τουρμπαλί, Νέοι Επιβάτες, Περαία-Κοχύλι και Ποταμός, και το 2021 οι παραλίες Αγ. Τριάδα/ΠΙΚΠΑ, Μηχανιώνα-Τουρμπαλί, Νέοι Επιβάτες και Περαία-Κοχύλι.
- Για την αξιολόγηση της ποιότητας των θαλασσίων υδάτων στη θαλάσσια ζώνη της μαρίνας πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις και δειγματοληψίες τον Ιούνιο του 2019, σε θέσεις εντός της λιμενολεκάνης και τα αποτελέσματα συγκρίνονται σχετικά με τα όρια που θέτει η οδηγία 76/160/ΕΟΚ για τα νερά κολύμβησης. Αλλά η οδηγία αυτή έχει καταργηθεί και έχει αντικατασταθεί από την οδηγία 2006/7/ΕΚ, η οποία προβλέπει αυστηρότερα όρια.
Χάρτης πλημμυρικής επικινδυνότητας
- Στην ενότητα «Κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία, την πολιτιστική κληρονομιά ή/και το περιβάλλον κυρίως λόγω ατυχημάτων ή καταστροφών» της ΜΠΕ, γίνεται λόγος για διάφορους κινδύνους, αλλά καμία αναφορά στην πανδημία COVID-19 και τις διαπιστωμένες ανάγκες για ύπαρξη και χρήση ελεύθερων και ανοικτών χώρων από τους κατοίκους των αντίστοιχων περιοχών κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων.
Ερωτήματα σχετικά με τις προθέσεις της «όψιμης» αδειοδότησης
Γιατί αφού η διαδικασία έγκρισης της ΣΜΠΕ και της έκδοσης του ΠΔ για το νέο χωρικό σχεδιασμό της μαρίνας, που προβλέπει μεγαλύτερη θαλάσσια περιοχή και 6πλάσια της σημερινής δόμηση, με κατοικίες και ξενοδοχείο, είναι σε εξέλιξη, δεν ενσωματώνεται σε αυτήν και η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης της μαρίνας;
Μήπως η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα βρίσκεται στην πρόταση της ΜΠΕ, για 10ετούς ισχύος Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ);
Αλιευτικό καταφύγιο
Μήπως επομένως, εκτός από την «τακτοποίηση» μιας εκκρεμότητας, τώρα που θέλουν να εξασφαλίσουν υψηλό τίμημα στη σχεδιαζόμενη παραχώρηση, προκρίνεται και μια διαδικασία, που, υποβοηθούμενη από τον πρόσφατο περιβαλλοντικό νόμο (ν. 4685/2020, άρθρο 4), θα περιορίσει την δημοσιοποίηση και την διαβούλευση για το νέο χωρικό σχεδιασμό της μαρίνας, όταν μάλιστα είναι γνωστές οι αντιδράσεις των πολιτών και φορέων της Καλαμαριάς, αν παρουσιαστεί ότι χρειάζεται μόνον μια απλή τροποποίηση της ΑΕΠΟ;
Η θέση ότι ο νέος χωρικός σχεδιασμός της μαρίνας που προτείνεται με τη ΣΜΠΕ του ΤΑΙΠΕΔ, είναι απλή τροποποίηση της σημερινής λειτουργίας της, στερείται κάθε επιστημονικής τεκμηρίωσης. Επομένως, για να μην μπορούν να υπάρξουν τυχόν αμφισβητήσεις επί των προθέσεων της «όψιμης» διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης της μαρίνας, θα πρέπει να γίνει σαφές και να συμπεριλαμβάνεται στην σχεδιαζόμενη ΑΕΠΟ, ότι για το όποιο νέο χωρικό σχεδιασμό της μαρίνας, που θα βασίζεται στη ΣΜΠΕ, δεν θα ισχύει η τωρινή περιβαλλοντική αδειοδότηση, αλλά θα απαιτηθεί η εκπόνηση νέας ΜΠΕ και νέα διαδικασία δημοσιοποίησης και δημόσιας διαβούλευσης.
———————-
Γιάννης Ν. Κρεστενίτης
Ομότιμος Καθηγητής Παράκτιας Τεχνικής & Ωκεανογραφίας
ΑΠΘ