Γ. Κρεστενίτης. Ειδικό Χωρικό Σχέδιο Περιοχής πρώην στρατοπέδου Κόδρα: ο λόγος στους πολίτες

Σαρανταπέντε(45) μήνες μετά τη δημοσίευση (ΦΕΚ 14 Α/30-1-2018) της Κυβερνητικής απόφασης για την παραχώρηση της έκτασης του πρώην στρατοπέδου Κόδρα στο Δήμο Καλαμαριάς, φαίνεται να ξεκινά έμμεσα η συζήτηση για το μέλλον αυτής της έκτασης που η τοπική κοινωνία, και όχι μόνον, την έχει εγγράψει, υποσυνείδητα και ενσυνείδητα, ως Μητροπολιτικό Πάρκο.

Θεωρώ ότι δυστυχώς η σχετική συζήτηση ξεκινά έμμεσα και όχι άμεσα και οργανωμένα, αφού δεν υπάρχει καμία σχετική δραστηριότητα και προγραμματισμός, παρά μόνον η πρόθεση της Δημοτικής Αρχής στη συνεδρίαση της 25^ης/10/2021 του Δημοτικού Συμβουλίου να εγκριθεί η «Τεχνική έκθεση στο πλαίσιο της διαδικασίας προέγκρισης, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 5.α του άρθρου 8 του Ν.4447/2016, για τη μελέτη με τίτλο: Ειδικό Χωρικό Σχέδιο Περιοχής πρώην στρατοπέδου Κόδρα Δήμου Καλαμαριάς», για την οποία έχουν λάβει γνώση οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις του Δήμου Καλαμαριάς, από τα τέλη Σεπτεμβρίου.

Θέλω να πιστεύω ότι στην προσεχή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου η αναλυτική και διεξοδική συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί θα καταλήξει στην μη έγκριση της παραπάνω Τεχνικής Έκθεσης. Οι λόγοι για τους οποίους η Τεχνική Έκθεση πρέπει να απορριφθεί (και δεν σχετίζονται με την τεχνική της πληρότητα), είναι:

(Α) Γιατί δεν αποτελεί μια ουσιαστική και ολοκληρωμένη πρόταση για το σύνολο της έκτασης στην οποία ανήκει και το Κόδρα και η οποία συμπεριλαμβάνει και το «Παλατάκι» και τουλάχιστον την περί αυτό παράκτια περιοχή, που αποτελεί και την «έξοδο» του Κόδρα στο παραλιακό μέτωπο και την θάλασσα.

Θα περίμενε κανείς, ειδικά μετά την πάροδο των 45 μηνών από την έκδοση του ΦΕΚ της παραχώρησης του Κόδρα στο Δήμο, ότι, αν είναι πραγματική η διακηρυγμένη θέληση της Δημοτικής Αρχής να αναλάβει τη διαχείριση του συνολικού χώρου με το «παλατάκι» και την γειτονική παραλιακή περιοχή, θα ξεκινούσε τουλάχιστον να σχεδιάζει και να διαβουλεύεται με την τοπική κοινωνία και τους φορείς, για το σύνολο αυτής της περιοχής.

Στην πιθανά να διατυπωθεί άποψη, ότι η εκτός Κόδρα περιοχή ανήκει σε ΕΤΑΔ & ΤΑΙΠΕΔ, θα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι η παραχώρηση της όποιας έκτασης που σήμερα ανήκει στις εταιρείες αυτές δεν είναι αδύνατη και ανέφικτη, αλλά υπόκειται στην πολιτική βούληση των αρμόδιων κυβερνητικών οργάνων και της «απαίτησης» της αυτοδιοίκησης και των πολιτών. Περίτρανο πρόσφατο παράδειγμα και μάλιστα σε γειτονική μας περιοχή, αποτελεί η παραχώρηση των 760 στρεμμάτων της περιοχής στην Περαία, ανατολικά του αεροδρομίου, στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, όπου σχεδιάζεται να υλοποιηθεί τεχνολογικό πάρκο.

(Β) Η Τεχνική Έκθεση δεν πρέπει να γίνει αποδεκτή επίσης (1) γιατί αλλοιώνει τα προβλεπόμενα στην απόφαση 288/2003 του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), αναφορικά με τις επιτρεπόμενες και μη χρήσεις της έκτασης και των διατηρητέων κτισμάτων του Κόδρα, (2) γιατί αλλοιώνει τις ρυθμίσεις του ισχύοντος Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΓΠΣ) του Δήμου Καλαμαριάς για την έκταση του Κόδρα και τις όμορες σε αυτό περιοχές, και (3) γιατί ως μη όφειλε (αφού δεν επιλέχθηκε μια λογική όπως παρουσιάστηκε στην προηγούμενη ενότητα Α), προτείνει ρυθμίσεις για όμορες στο Κόδρα μικρές περιοχές, που δεν έχουν παραχωρηθεί στο Δήμο και για λόγους που εγείρουν τουλάχιστον ερωτηματικά.

Και πιο συγκεκριμένα, η Τεχνική Έκθεση περιλαμβάνει ρυθμίσεις που σε αντίθεση με την απόφαση 288/2003 του ΣτΕ και το ισχύον ΓΠΣ του Δήμου, προβλέπουν (1) την διατήρηση όλων των υπαρχόντων κτισμάτων εντός του Κόδρα και όχι μόνον όσον έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα ή έχουν ιδιαίτερη ιστορική αξία, (2) την αύξηση της επιφάνειας δόμησης και πέραν αυτής των υπαρχόντων κτισμάτων (έτσι υποθέτω ξεκινά και η «αίτηση» της Μητρόπολης Καλαμαριάς για ανέγερση και νέου ναού στο χώρο αυτό, με νέα επιπλέον δόμηση 750 τ.μ.), και (3) την χάραξη οδικού δικτύου ήπιας κυκλοφορίας και μάλιστα με πρόβλεψη και θέσεων φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Είναι σαφές ότι η Τεχνική Έκθεση προτείνει μια διαμόρφωση του Κόδραπου πολύ απέχει αυτού που ανταποκρίνεται στον όρο «Μητροπολιτικό Πάρκο Υπερτοπικής Σημασίας», για αυτό και πρέπει να μην γίνει δεκτή από το Δημοτικό Συμβούλιο.

Είναι επίσης σχεδόν σίγουρο ότι για την μη απόρριψή της θα προταθούν λόγοι χρονοδιαγράμματος, δηλαδή ότι η απόρριψη της Τεχνικής Έκθεσης και η εκ νέου σύνταξη μιας άλλης, συμβατής με τις απαγορεύσεις της απόφασης του ΣτΕ και τις ρυθμίσεις του ΓΠΣ, απαιτεί επιπλέον χρόνο και μεταφέρει την όποια έναρξη υλοποίησης μακρύτερα.

Δεν θεωρώ ότι ο λόγος αυτός έχει συνέπεια με τα έως τώρα πεπραγμένα της Δημοτικής Αρχής. Αν πράγματι η Δημοτική Αρχή τόσο η τωρινή όσο και η προηγούμενη, είχαν κύριο μέλημα την όσο το δυνατόν ταχύτερη μετατροπή του Κόδρα από τέως στρατόπεδο σε Μητροπολιτικό πάρκο, θα έπρεπε να έχουν κινηθεί διαφορετικά. Είχαν ως εργαλεία σχεδιασμού τόσο την απόφαση 283/2003 του ΣτΕ όσο και τις ρυθμίσεις του ΓΠΣ και μπορούσαν να προχωρήσουν σε προτάσεις σχεδιασμού και αξιοποίησης των διατηρητέων κτισμάτων του Κόδρα, με παράλληλη διαβούλευση με τους φορείς και την κοινωνία και βέβαια αναζητώντας τα απαραίτητα κονδύλια για την έγκυρη και έγκαιρη υλοποίηση του σχεδιασμού, γιατί είναι γνωστό ότι τα κονδύλια αυτά, (άγνωστο ακόμη το ύψος τους, αφού δεν υπάρχει κανείς σχεδιασμός και αντίστοιχη οικονομική πρόβλεψη), δεν υπάρχουν στα δημοτικά ταμεία (και σίγουρα δεν θα βρεθούν όσο και αν αυξηθούν οι υπηρεσίες του αναψυκτήριου της πλαζ).

Αλλά αντί αυτή της διαδικασίας επιλέχθηκε (α) από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή η μηδενική λύση, δηλαδή να μην κάνει τίποτα, και (β) από την τωρινή Δημοτική Αρχή (που πιστώνεται βέβαια με τον καθαρισμό του Κόδρα και το ότι το έκανε ως έχει προσβάσιμο στους πολίτες), ξεκίνησε από τις αρχές του 2021 (με την προκήρυξη μελέτης για τη σύνταξη του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ΕΠΣ), μια διαδικασία που έχει οδηγήσει στην σημερινή Τεχνική Έκθεση, που προηγούμενα σχολιάστηκε, και αποτελεί το 1^ο στάδιο της μελετητικής διαδικασίας (αφού προβλέπονται ακόμη 2 στάδια, αυτό της πλήρους Μελέτης και της ΣΜΠΕ του ΕΠΣ και το επόμενο της εισήγησης για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος). Μια Τεχνική έκθεση η οποία έχοντας μέριμνα για παράλληλες και μη αναγκαίες ρυθμίσεις, αλλοιώνει τα προβλεπόμενα στην τελεσίδικη απόφαση του ΣτΕ και το ισχύον ΓΠΣ και επομένως είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει σε χρονικές καθυστερήσεις μέσω δικαστικών διαδικασιών.

Σε αντίθεση με την επιλεγείσα διαδικασία και την χρονοβόρα της εξέλιξη (απόρροια των αλλοιώσεων που προηγούμενα αναφέρθηκαν), μια δημοκρατικά οργανωμένη δημόσια διαβούλευση, με την ευθύνη του Δημοτικού Συμβουλίου, με την συμμετοχή των φορέων (αυτοδιοικητικών, πολιτιστικών κ.α.) και της κοινωνίας, για την μετατροπή του τέως στρατοπέδου Κόδρα σε Μητροπολιτικό πάρκο, σε συμφωνία με την απόφαση του ΣτΕ και του ΓΠΣ, είναι η μόνη ορθολογική διαδικασία, που θα συμβάλει όχι μόνον στην ανάδειξη της Καλαμαριάς αλλά στην ανάπτυξη μιας βιώσιμης και ανθεκτικής πόλης και στην όλο και αυξανόμενη ανάγκη για ελεύθερους δημόσιους χώρους πρασίνου, όχι μόνον για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης αλλά και διαπιστωμένης, με τραγικό τρόπο, στους μήνες της παρατεταμένης καραντίνας λόγω COVID-19.