Στο πλαίσιο ενός ψηφιακού κόσμου υπό διαρκή αναδημιουργία και κίνηση προς νέες οικονομικές, πολιτικές, ιδεολογικές και πολιτισμικές καταστάσεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε στο προσκήνιο – εκτός πολλών άλλων πτυχών της σύγχρονης πραγματικότητας –, και τα ζητήματα της ενέργειας και επομένως αναζωπύρωσε ή πάγωσε τις συζητήσεις για την πράσινη ατζέντα. Κρίσιμο αποδείχθηκε το πρόβλημα της ανανέωσης των αποθεμάτων της Δύσης σε ορυκτά καύσιμα, – ιδίως σε υγροποιημένο αέριο, LNG –, και η συνακόλουθη εκτίναξη των τιμών που έδωσε νέες διαστάσεις στην πολυφασική κρίση που ταλαιπωρεί τις Δυτικές κοινωνίες. Η λύση αναζητήθηκε στην υποκατάσταση του φυσικού αερίου με εισαγόμενο από τις ΗΠΑ υγροποιημένο σχιστολιθικό αέριο (LΝG), παρά το κατά πολύ βαρύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και το πολλαπλάσιο κόστος. Το εμπορικό πλεονεκτήματα του LNG έναντι του φυσικού αερίου είναι ότι στην αέρια κατάσταση καταλαμβάνει εξακόσιες φορές λιγότερο όγκο από το φυσικό αέριο. Μειονέκτημά του ότι σε υγρή μορφή, το φυσικό αέριο μπορεί να μεταφερθεί εύκολα σε μεγάλες ποσότητες και μεγάλες αποστάσεις.
Πεδίο εξόρυξης
Στην πράξη το LNG παράγει δραματικές συνέπειες. Το φυσικό περιβάλλον επιβαρύνεται με την κατανάλωση εκατομμυρίων λίτρων διαλύματος ισχυρών χημικών σε νερό, καθώς και με ανεξέλεγκτες εκπομπές μεθανίου, ενώ η υγροποίηση με ψύξη απαιτεί τεράστια κατανάλωση ενέργεια. Στο κοινωνικό επίπεδο, οι ιδιωτικές εταιρείες ιδιοποιούνται εδαφικούς πόρους – κατά κανόνα βίαια και έναντι ευτελούς πληρωμής δικαιωμάτων ιδιοκτησίας εκμετάλλευσης και ισχυρών φορολογικών κινήτρων και απαλλαγών. Συμπερασματικά, όταν προωθεί τη χρήση LNG η ‘φιλόδοξη’, όπως προβάλλεται ‘πράσινη ατζέντα’ δεν είναι και πολύ πράσινη, αποτελεί μάλλον προπαγανδιστικό μύθευμα και τίποτε πέραν αυτού.
Θαλάσσια Μεταφορά LNG
Σιδηροδρομική Μεταφορά LNG
Οδική Μεταφορά LNG
Στη βιβλιογραφία έχει τεκμηριωθεί επαρκώς ότι τόσο η εξαγωγή του αερίου με τη μέθοδο της υδραυλικής ρηγμάτωσης, (fracking), όσο και η διαδικασία υγροποίησης (με ψύξη στους -160), μεταφοράς και απόψυξης (επαν-αεριοποίηση) έχουν βαριές, άμεσες και έμμεσες συνέπειες, στο έδαφος, τους υδροφόρους ορίζοντες και την ατμόσφαιρα, απαιτούν τεράστια ποσά ενέργειας και είναι πολυδάπανες. Αντίθετα, οι αντίστοιχες πολιτικές συνέπειες πνίγονται κάπου ανάμεσα στην πολεμική προπαγάνδα των αντιμαχόμενων πλευρών στην Ουκρανία και το εύλογο ανθρωπιστικό ενδιαφέρον.
Η πολιτική περιστρέφεται γύρω από ένα άλλο, οικονομικό αυτή τη φορά μύθευμα, ότι δηλαδή το LNG αποτελεί σταθερή επένδυση που διασφαλίζει το ενεργειακό μέλλον. Τα δεδομένα, ωστόσο, δεν φαίνεται να συμφωνούν. Σύμφωνα με ‘The Council of Canadians’ είναι χαρακτηριστικό ότι δεκατρία προγραμματισμένα έργα παραγωγής LNG έχουν σταματήσει ή εγκαταλείφθηκαν τα τελευταία χρόνια στον Καναδά λόγω του τεράστιου κόστους εκκίνησης, της προ Ουκρανίας χαμηλής τιμής του φυσικού αερίου και της παγκόσμιας ύφεσης που προκλήθηκε από την πανδημία COVID-19.
Δυναμική των στοιχηματικών διαδικασιών
Σήμερα, κρίσιμης σημασίας φαίνεται να είναι η εμπορική διελκυστίνδα ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία για την αγορά αμερικάνικου LNG και είναι αυτή που για επιθεωρήσεις όπως η TMERA ENERGY καθορίζουν τις τάσεις της αγοράς και τη δυναμική των τιμών.
Χαμένες μέσα στο χαοτικό δίκτυο των εικονικών τοποθεσιών συναλλαγής και κερδοσκοπίας της παγκόσμιας καζινο-αγοράς (TTF, NBR, JKM) και την παραζάλη των στοιχημάτων/συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου, οι πολιτικές αντιδράσεις εκπέμπουν αβεβαιότητα. Με μεγαλύτερή ή μικρότερη συνέπεια, οι ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας επιχειρούν στροφή προς τον άνθρακα, η Κίνα προωθεί την αντικατάσταση του αερίου με το πετρέλαιο, ενώ ο Καναδάς προπαγανδίζει το LNG ως βιώσιμο και ανταγωνιστικό πόρο και προσκαλεί διεθνείς επενδύσεις σε έργα εξόρυξης.
Περιβαλλοντικό ρίσκο-Πυρκαγιά
Περιβαλλοντικό ρίσκο-Έκρηξη
Σε κάθε χώρα ωστόσο οι συνέπειες για την οικονομία και γενικότερα για τη μεταποίηση είναι δραματικές. Ακόμα χειρότερα, – και ενώ τα σημάδια της περιβαλλοντικής κρίσης δείχνουν να οξύνονται –, η συζήτηση για την παγκόσμια πράσινη ατζέντα έχει ανασταλεί, άγνωστο για πόσο.
LNG και αέρια θερμοκηπίου
Η εφαρμογή, ωστόσο, πράσινων πολιτικών επείγει και το LNG δεν ανήκει σε αυτές, όπως και αν το κοιτάξει κανείς. Πράγματι, στην πράξη το LNG παράγει δραματικές συνέπειες. Το φυσικό περιβάλλον εκτός από την επιβάρυνση που δέχεται από την κατανάλωση εκατομμυρίων λίτρων διαλύματος ισχυρών χημικών σε νερό, επιβαρύνεται και με ανεξέλεγκτες εκπομπές μεθανίου, ενώ η υγροποίηση με ψύξη απαιτεί τεράστια κατανάλωση ενέργεια και εκτός από μεθάνιο απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα άμεσα ή έμμεσα μεγάλες ποσότητες από άλλα αέρια του θερμοκηπίου, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, καθώς και τοξικά όπως το όζον και το βενζόλιο. Πρόσφατες μελέτες, μάλιστα, έχουν δείξει ότι το LNG παράγει το ίδιο, και μερικές φορές μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα, από όσο η καύση ορυκτού άνθρακα. Εν μέρει, αυτό οφείλεται όχι μονάχα τις τεράστιες ποσότητες μεθανίου που διαρρέουν στην ατμόσφαιρα κατά την παραγωγή, αλλά και σε πρόσθετες εκροές κατά τη μεταφορά και απόψυξη του LNG. Τέλος, μελέτες σε εξορυκτικά πεδία σχιστολιθικού αερίου στα Απαλάχια όρη κατέγραψαν σοβαρά προβλήματα υγείας των τοπικών πληθυσμών, καθώς και αυξημένη παιδική θνησιμότητα.
Nakilat-Keppel το κορυφαίο ναυπηγείο του Κατάρ
Στο κοινωνικό επίπεδο, οι ιδιωτικές εταιρείες και ιδίως οι μεγάλοι παίκτες της εξόρυξης, Exxon, Total, Chevron, BP και της μεταφοράς Nakilat, ιδιοποιούνται εδαφικούς πόρους, κατά κανόνα βίαια, και έναντι ευτελούς πληρωμής δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και εκμετάλλευσης, ισχυρών φορολογικών κινήτρων και απαλλαγών με πρόδηλο αποτέλεσμα τη μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Τελικό συμπέρασμα: πολιτικές νομιμοποιημένες με βάση δύο μυθεύματα εγκυμονούν τεράστιους κινδύνους για το περιβάλλον και την κοινωνία, ενώ υποσκάπτουν και την ιδέα της διαρκούς ανάπτυξης μέσα από την ακατάπαυστη διαδοχή κρίσεων και αναδιαρθρώσεων που αποτελεί μία από τις βάσεις των αγοραίων λογικών.
.