Πολλές από τις δραστηριότητες του ανθρώπου μπορούν να επηρεάσουν φυσικά συστήματα που είναι σημαντικά για την επιβίωση του και την καλή του διαβίωση. Σε ορισμένες περιοχές της Γης η ποιότητα του νερού, του εδάφους και του αέρα έχει επιδεινωθεί σε τέτοιο σημείο που δεν μπορεί πια να υποστηρίξει μια καλή ποιότητα της ζωής. Όταν οι φυσικοί πόροι χάνουν την αξία τους ή καταστρέφονται, λέμε ότι έχει επέλθει περιβαλλοντική υποβάθμιση. Μερικά παραδείγματα είναι η απώλεια ενδιαιτημάτων και της βιοποικιλότητας, η εξάντληση των φυσικών πόρων, η υπερθέρμανση του πλανήτη, η μαζική αποψίλωση των δασών, η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου. Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων που έχει στο περιβάλλον η υλοποίηση επενδυτικών και αναπτυξιακών έργων και δραστηριοτήτων γίνεται με τη διαδικασία της Εκτίμησης των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Εκτίμηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων είναι η διαδικασία κατά την οποία αξιολογούνται οι επιπτώσεις που είναι πιθανόν να επιφέρει στο περιβάλλον η υλοποίηση ορισμένων έργων πριν ακόμα από την κατασκευή των έργων. Αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο περιβαλλοντικής διαχείρισης που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο, τόσο στα ανεπτυγμένα όσο και στα υπό ανάπτυξη κράτη. Το 1985 η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε την Οδηγία 85/337/ΕΟΚ, η οποία χαρακτηρίζεται ως η Οδηγία για την Εκτίμηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Οδηγία ΕΠΕ). Η υποχρέωση της ελληνικής κυβέρνησης να συμμορφωθεί με αυτήν την Οδηγία οδήγησε στην έκδοση του Νόμου 1650/1986 (ΦΕΚ 160Α/1986) για την προστασία του περιβάλλοντος. Η συστηματική εκπόνηση Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων άρχισε στην Ελλάδα μετά το 1990 και την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης 69269/5387/1990.
Η προστασία των σημαντικών αρχαιολογικών χώρων είναι εκ των ων ουκ άνευ για τη χώρα μας. Η φωτογραφία είναι από τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης. Εξαιτίας της ύπαρξης αυτού του σημαντικότατου αρχαιολογικού χώρου, επελέγη για την κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας στην περιοχή η λύση της δίδυμης σήραγγας μήκους 3,36 για κάθε κλάδο, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να απολαύσουν το τοπίο, χωρίς την όχληση από τα κινούμενα οχήματα.
Στην οδό Θεσσαλονίκης- Περαίας υπάρχει από τη δεκαετία του 1990 εκκλησία (καθολικό μοναστηριού για την ακρίβεια) που καταλαμβάνει μέρος του οδοστρώματος. Είναι φανερό ότι ο δρόμος γίνεται πολύ επικίνδυνος στο σημείο εκείνο. Αν η εκκλησία θεωρείται διατηρητέα, πρέπει να μετακινηθεί με μια σύγχρονη μέθοδο (π.χ. με ράγες).
Είναι γεγονός, λοιπόν ότι η εφαρμογή του θεσμού των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έχει προστατεύσει σε αρκετές περιπτώσεις τα οικοσυστήματα, την χλωρίδα και την πανίδα μιας περιοχής, υδάτινους αποδέκτες αλλά και σημαντικά μνημεία. Από την άλλη, στην χώρα μας μερικές φορές βλέπουμε έργα για τα οποία αναρωτιόμαστε αν έχει εγκριθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Στην επαρχιακή οδό Θεσσαλονίκης- Περαίας, λίγο μετά τη στροφή προς Πλαγιάρι υπάρχει εκκλησία που καταλαμβάνει μέρος του οδοστρώματος. Η οδός στο σημείο εκείνο έχει 3 λωρίδες συν μια Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης και ξαφνικά, λόγω της παρουσίας της εκκλησίας που διακόπτει την άσφαλτο, εμφανίζεται να έχει μόνο δύο λωρίδες. Ο δρόμος είναι στην κατάσταση αυτή περίπου 3 δεκαετίες και αναρωτιέται ο μέσος πολίτης γιατί κανείς αρμόδιος δεν κάνει κάτι ώστε να διορθωθεί αυτή η απαράδεκτη κατάσταση. Αν η εκκλησία είναι διατηρητέα, υπάρχουν σήμερα τεχνικές που μπορούν να τη μετακινήσουν. Για παράδειγμα ο Παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός της Πόλης μετακινήθηκε (με ράγες), ώστε να διανοιχθεί η Δυτική Είσοδος της πόλης της Θεσσαλονίκης.
Νέα Δυτική Είσοδος Θεσσαλονίκης, οδός Σταθμού. Μέχρι πριν 20 περίπου χρόνια στο σημείο αυτό βρισκόταν ο Παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης, ο οποίος σήμερα έχει μεταφερθεί σαράντα μέτρα πιο Νότια.
Όταν αποφασίστηκε να διανοιχθεί η νέα Δυτική είσοδος της Θεσσαλονίκης, ο σχεδιασμός της περνούσε από το κτίριο του Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού της Πόλης. Το κτίριο του Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού είναι ένα πανέμορφο διατηρητέο κτίριο που χτίστηκε γύρω στο 1900. Εκτός από την αρχιτεκτονική του αξία, το κτίριο άφησε το δικό του στίγμα στην πόλη γιατί από εκεί οδηγήθηκαν κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου χιλιάδες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης προς τα στρατόπεδα του θανάτου της Ναζιστικής Γερμανίας (Άουσβιτς κ.λπ.) μέσα σε βαγόνια μεταφοράς εμπορευμάτων και ζώων. Οι διαμαρτυρίες κατοίκων και φορέων της πόλης απέτρεψαν την κατεδάφιση του Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού. Το κτίριο ανυψώθηκε σε ξύλινους τάκους και σύρθηκε σε ράγες περίπου 40 μέτρα πιο Νότια από την αρχική του θέση. Το εγχείρημα τεχνικά ήταν πολύ δύσκολο, αλλά η μετακίνηση στέφθηκε με επιτυχία και το κτίριο διασώθηκε.
Το διατηρητέο κτίριο του Παλαιού Σιδηροδρομικού Σταθμού Θεσσαλονίκης κτίστηκε περίπου το 1900. Εκτός από την προφανή αρχιτεκτονική του αξία, το κτίριο είναι δεμένο και με την ιστορία της πόλης.
